«Το Εκπαιδευτικό Σύστημα της Κύπρου παρομοιάζει με σύστημα προβληματικής προμήθειας νερού που έχει πρόβλημα ο διακόπτης αλλά ταυτόχρονα υπάρχουν και σκουριασμένοι αγωγοί νερού»
ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΓΡΗΓΟΡΗ Α. ΜΑΚΡΙΔΗ Ph.D.*
Είναι μια πραγματικότητα ότι στο υποσυνείδητο των εκπαιδευτικών υπάρχει γνώση για τα κακά έχοντα της Παιδείας και του Εκπαιδευτικού Συστήματος στην Κύπρο αλλά βρίσκεται επίσης στο υποσυνείδητο των πολιτικών προϊσταμένων αλλά και των διευθυντών των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ότι οι αλλαγές προς το καλύτερο μπορούν μόνο να εφαρμοστούν από και μέσω των ιδίων των εκπαιδευτικών. Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε το πρόβλημα με ένα σύστημα προμήθειας νερού όπου όχι μόνο ο διακόπτης είναι χαλασμένος αλλά και ο αγωγός είναι σκουριασμένος με σημαντικές απώλειες, άρα δεν αρκεί να φτιάξουμε τον διακόπτη, διότι πάλι απώλειες θα έχουμε, πρέπει να διορθώσουμε και την σκουριά.
Την «βεντέτα» που εξελίσσεται, ας μην την πληρώσουν οι μαθητές, διότι περί αυτού πρόκειται στο τέλος της ημέρας και είναι κρίμα.
Πιστεύω ότι έγιναν λανθασμένοι χειρισμοί και από τις δύο πλευρές αφού οι Συνδικαλιστικές οργανώσεις δεν αποδέχονται αλλαγές που οι ίδιες αλληλοκατηγορούντο προ καιρού ενώ το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού προτάσσει το θέμα των συγκεκριμένων αποκοπών προς ωφελήματα και κεκτημένα ως να είναι το κύριο πρόβλημα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και ως με αυτό θα διορθώσει τα κακά έχοντα.
Προτείνω λοιπόν να παγώσουν όλες οι αλλαγές και να δοθεί το θέμα για προτάσεις αλλαγών σε μια ΝΕΑ ανεξάρτητη επιτροπή εμπειρογνωμόνων οι οποίοι να είναι άτομα με γνώσεις και στάσεις εκσυγχρονισμού στις νέες εξελίξεις που χαρακτηρίζονται ως Παιδεία 3.0. Η επιτροπή αυτή θα πάρει όλα τα έγγραφα προτάσεων από όλες τις πλευρές και θα προτείνει εφαρμόσιμες λύσεις εκσυγχρονισμού. Για περισσότερη αποδοχή θα ήταν ίσως χρήσιμο τα μέλη της Επιτροπής να προταθούν από τα κοινοβουλευτικά κόμματα ως άτομα με ακαδημαϊκές και τεχνοκρατικές γνώσεις και δεξιότητες καθώς και παιδαγωγικές γνώσεις που θα εργαστούν με χρονοδιάγραμμα για να προτείνουν λύσεις σε Τρεις Φάσεις.
Η Πρώτη Φάση να παραδοθεί εντός 3 μηνών και θα περιέχει προτάσεις που θα μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα με υλοποίηση από το καλοκαίρι του 2019 και θα αφορούν σε θέματα που μπορούν να είναι άμεσα εφαρμόσιμα και υλοποιήσιμα με πολιτικές αποφάσεις.
Η Δεύτερη Φάση προτάσεων να ολοκληρωθεί εντός 12 μηνών και να περιέχει προτάσεις που θα μπορούν να εφαρμοστούν από το Σεπτέμβρη του 2020 με θέματα που θα χρειαστούν νομοθετικές ρυθμίσεις.
Η Τρίτη Φάση να ολοκληρωθεί εντός 24 μηνών και να περιέχει προτάσεις εκσυγχρονισμού της εκπαίδευσης που θα μπορούν να τεθούν σε λειτουργία από το 2022 και οι οποίες θα έχουν σημαντικό κόστος υλοποίησης αφού θα χρειαστούν δομικές αλλαγές και σχετική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Με μια προεργασία 2 ετών, 2020-2022, να μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή η Τρίτη Φάση, νοουμένου ότι θα είναι έτοιμη η πολιτεία να επενδύσει σημαντικά κονδύλια από το νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2021-2027. Πρέπει επιτέλους ο εκσυγχρονισμός και ο σχεδιασμός της εκπαίδευσης να είναι ανεξάρτητος της τρέχουσας πολιτικής διακυβέρνησης με εφαρμογή από την εκάστοτε κυβέρνηση, όποια και να είναι αυτή.
Το εκπαιδευτικό σύστημα προσπαθεί να εκσυγχρονιστεί με χρήση νέων τεχνολογιών αλλά με σχετικά αναχρονιστικές μεθόδους διδασκαλίας. Όλα ξεκινούν από την προφανώς αναχρονιστική προ-υπηρεσιακή και ενδο-υπηρεσιακή επιμόρφωση αφού όλες οι σύγχρονες αλλαγές πρέπει ξεκινήσουν από εδώ. Έχουμε σχολικές και πανεπιστημιακές τάξεις που δεν διαφέρουν πολύ από τις τάξεις που είχαμε πριν 50 και 100 χρόνια. Οι μαθητές γνωρίζουν τις νέες τεχνολογίες καλύτερα από τους περισσότερους καθηγητές τους. Δεν εφαρμόζεται η μαθητοκεντρική προσέγγιση στην ουσία της. Ο εκπαιδευτικός κόσμος συνεχίζει να μιλά για διδακτικό χρόνο ενώ θα πρέπει να μιλά για μαθησιακό χρόνο. Τα αναλυτικά προγράμματα δεν βοηθούν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και το σύστημα καταλήγει να είναι ένα εξετασιοκεντρικό σύστημα που εξετάζει πεπερασμένη γνώση που αποκτάται με προσωρινή απομνημόνευση. Οι δείκτες επάρκειας δεν μπορούν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά χωρίς άλλες δομικές διορθώσεις, δεν υπάρχει χρόνος για διδασκαλία σε τάξεις μικτής ικανότητας που να μπορεί ο εκπαιδευτικός να υποστηρίξει τις διαφορετικές ανάγκες του κάθε μαθητή, όπως αυτό ορίζεται στους στόχους των δεικτών επάρκειας και των δεικτών επιτυχίας. Οι εκπαιδευτικοί μας χρειάζονται επιμόρφωση για να μπορούν να υποστηρίζουν τους μαθητές στην ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και να διδάσκουν και εκπαιδεύουν τους μαθητές τους πώς και που εφαρμόζεται η γνώση.
Οι μαθητές πρέπει να εκπαιδευτούν «πώς να σκέφτονται και όχι τι να σκέφτονται».
* Πρόεδρος του European Association of ERASMUS Coordinators
Πρόεδρος του European Association of Career Guidance
Πρόεδρος της Mathematical Society of South-Eastern Europe
Πρόεδρος της Κυπριακής Μαθηματικής Εταιρείας
Πρόεδρος του Ιδρύματος ΘΑΛΗΣ
Μέλος της Επιτροπής Παιδείας της Ευρωπαϊκής Μαθηματικής Εταιρείας
