ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΠΑΡΡΗ*
Μετά την εδώ και μήνες αναστάτωση, κάποια στιγμή, προβλέπω σύντομα οι «αντιμαχόμενες» πλευρές θα βρουν μέσες λύσεις, θα κάνουν τάχατες αμοιβαίες υποχωρήσεις και περιχαρείς θα ανακοινώσουν συμφωνία έχοντας δίπλα τους ικανοποιημένους γονείς, διάφορους μεσολαβητές ίσως και μαθητές.
Εκπρόσωποι του Υπ. Παιδείας, ίσως και ο ίδιος ο Υπουργός και εκπρόσωποι των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εκπαιδευτικών θ΄ ανταλλάξουν φιλοφρονήσεις και αμοιβαίο σεβασμό και χαμογελαστοί θα ενημερώσουν τoυ ταλαιπωρημένο και κουρασμένο κόσμο ότι για χάρη των παιδιών έκαναν αμοιβαίες υποχωρήσεις κι από τώρα όλα μέλι γάλα. Μια καινούρια χρονιά αρχίζει και μεγάλες επιτυχίες προμηνύονται. Κανένας δε θα παραδεχτεί ούτε λάθος ούτε λανθασμένες κινήσεις. Περασμένα ξεχασμένα κι όλοι είναι νικητές (win - win)
Αυτό είναι ένα προβλεπόμενο σενάριο και δεν είναι καθόλου φανταστικό. Έτσι συνήθως γίνεται. Οι εμπλεκόμενοι κερδίζουν δημοσιότητα, τα κανάλια ακροαματικότητα και τηλεθέαση, άρα χρήματα. Ο κόσμος συνήθως χάνει, αποχαυνώνεται, γίνεται αντικείμενο κοροϊδίας και ποτέ δεν μαθαίνει την αλήθεια.
Στο πρόβλημα λοιπόν της Εκπαίδευσης κι όχι της Παιδείας όπως λανθασμένα λέγεται, αφού η Παιδεία είναι ευρύτερος όρος και δεν αφορά μόνο τα Σχολεία, έκαναν όλοι λάθη και έχασαν όλοι.
Το Υπουργείο έκανε λάθος κινήσεις, προαποφάσισε πριν από όποιο διάλογο, προσπάθησε να επιβάλλει αποφάσεις, ύβρισε, απαξίωσε και έθιξε την αξιοπρέπεια των Εκπαιδευτικών με αποτέλεσμα τη δυναμική αντίδραση της και τους βοήθησε να ενωθούν κάτι που προηγουμένως φάνταζε αδύνατο.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έχοντας πίσω τους δεκαετίες αδράνειας και μη παραγωγής πολιτικής καθώς περιορίζονταν πάντα ν΄ αντιδρούν με ένα ναι ή ένα όχι στα όσα οι κυβερνήσεις τους έδιναν ή τους αφαιρούσαν. Με αυτές τις αδυναμίες δεν μπόρεσαν ποτέ να πείσουν τον κόσμο για το ποσό πολύ δουλεύουν οι εκπαιδευτικοί, πόσο καθημερινά καταθέτουν την ψυχή τους, πόσα πολλά καθήκοντα έχουν πέραν των διδακτικών ωρών. Με την κοινή γνώμη αρνητική απέναντι τους, με τα κανάλια εχθρικά δεν μπόρεσαν ν΄αλλάξουν την τοποθέτηση των πολιτών δεν μπόρεσαν ν΄ αποδείξουν ότι έχουν δίκαιο. Έπρεπε να τα είχαν πετύχει πολλά χρόνια πιο πριν. Τώρα είναι εμπεδωμένη πεποίθηση. Το εντυπωσιακό συλλαλητήριο ευαισθητοποίησε και προβλημάτισε κόσμο, οι προσεγμένες και τεκμηριωμένες δηλώσεις των συνδικαλιστών ηγετών κέρδισαν τον σεβασμό, αλλά δεν άλλαξαν παγιωμένες αντιλήψεις.
Η Κυβερνητική πλευρά έχει ισχυρότερα όπλα. Ελέγχει κανάλια και δημοσιογράφους, παρουσιάζει φουσκωμένους αριθμούς και ποσά που στοιχίζουν οι «καλοπληρωμένοι» Εκπαιδευτικοί, εκμεταλλεύεται το πρόβλημα για να ξεχαστούν άλλα πολύ χειρότερα, βλέπε Συνεργατισμό, χρησιμοποιεί λέξεις που αρέσουν στον κόσμο π.χ. «Εξορθολογισμός», έστω κι αν ο όρος είναι λανθασμένος.
Πέραν αυτών αξιωματούχοι – πρωτοπαλλήκαρα ως ακροβολιστές κτυπούν τους «χαραμμοφάηες» όπως κάνει θυμωμένος ο Υπ. Οικονομικών. Ενώ από την άλλη ο Γ. Ελεγκτής με απλοϊκά επιχειρήματα, λογιστικές αλχημείες και αρκετή εμπάθεια καθημερινά τους πυροβολεί. Αμήχανοι οι γονείς δυσκολεύονται να συμπαραταχθούν με τους δασκάλους των παιδιών τους, ταλαντεύονται ανάμεσα στις δύο πλευρές μιλώντας συχνά και για πράγματα που είτε δεν γνωρίζουν είτε δεν τους πέφτει λόγος.
Άνισος επομένως ο αγώνας. Πρέπει λοιπόν να τελειώσει μ΄ένα τέτοιο τρόπο ώστε κανείς να μην αισθανθεί ηττημένος και όλοι να επιβιώσουν. Αυτό θα γίνει. Αυτό είναι το πρώτο που ενδιαφέρει και μετά η επιβίωση των Σχολείων. Γι΄αυτό εμφανίζονται ξαφνικά και «από μηχανής Θεοί» μεσολαβητές για να βοηθήσουν και να λύσουν το πρόβλημα.
Έχω λοιπόν την απόλυτη βεβαιότητα ότι με κάποιο τρόπο και θεωρητικό η αναστάτωση θα λήξει σύντομα, αλλά το πρόβλημα Εκπαίδευσης δε θα λυθεί ούτε και το πρόβλημα Παιδείας, η έλλειψη της οποίας χαρακτηρίζει πάντα την κοινωνία μας.
Δεν θα λυθεί γιατί κανείς δεν τολμά, κανείς δε ρισκάρει κεκτημένα και βολέματα. Αν το σύστημα αλλάξει, πως θα βολευτούν όλοι αυτοί που μόνο αυτό το σύστημα ή το «μη σύστημα» ξέρουν;
Ο κόσμος να μην ξεγελιέται και να μην πιάνεται κορόιδο. Εξαιρετικοί είναι η συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών μας, δουλεύουν πολύ πέραν των διδακτικών τους ωρών και δεν υπεραμείβονται. Αλλού είναι τα προβλήματα. Κανένας στο Υπ. Παιδείας δεν έχει όραμα με προοπτική μέλλοντος, καμία συνδικαλιστική οργάνωση δεν κατέθεσε ολοκληρωμένο και αναλυτικό σχέδιο Μεταρρύθμισης. Κάναμε πολλές προσπάθειες και 5-6 φορές τα τελευταία 30 χρόνια ανακοινώσαμε πανηγυρικά Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση, φέραμε σοφούς, πήγαμε να μιμηθούμε Φιλανδικά συστήματα. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Μετά από 60 σχεδόν χρόνια Ανεξαρτησίας το Εκπαιδευτικό μας σύστημα ελάχιστα διαφέρει απ΄ άυτό που υπήρχε στα χρόνια της Ζυρίχης.
Ίσως να χτίσαμε καλύτερα κτίρια, έχουμε computer για τους μαθητές μας, εξοπλίσαμε τις αίθουσες με projector. Ως εκεί. Τα Σχολεία είναι μίζερα, έγιναν εξετασιοκεντρικά και προθάλαμοι Πανεπιστημίων, λείπει η χαρά από τις Σχολικές αυλές, η παραβατικότητα αυξάνεται, οι Εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι και οι Σύμβουλοι είναι ελάχιστοι την ώρα που οι μισές οικογένειες είναι μονογονεϊκές και τα κοινωνικά προβλήματα αυξάνονται.
Το Υπουργείο απουσιάζει από την καθημερινή πάλη στην πρώτη γραμμή, αποστέλλει σωρηδόν τις εγκυκλίους τις οποίες εντέλλονται να εκτελούν τυπικοί και συχνά φοβισμένοι δημόσιοι υπάλληλοι Δ/ντές Σχολειών και όχι ηγέτες με άποψη και πρωτοβουλίες.
Καθηγητές – δάσκαλοι πνιγμένοι στα καθημερινά-αρκετά ανόητα-καθήκοντα, δε βρίσκουν χρόνο επικοινωνίας που τόσο αναζητούν τα παιδιά.
Σχολικές Εφορείες με υπέρμετρες εξουσίες επισκιάζουν τους Διευθυντές, Σύνδεσμοι Γονέων που βοηθούν, αλλά συχνά ξεπερνούν τα όρια και τις αρμοδιότητες τους.
Λείπει η σωστή αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών, όλα είναι ισοπεδωμένα λείπει η αυτοαξιολόγηση των Σχολικών Μονάδων. Δεν υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης των μη επαρκών Εκπαιδευτικών. Οι προαγωγές δεν είναι αξιοκρατικές, τα χαρτιά ασθενείας που παίρνουν από τα ιατροσυμβούλια για ν΄ αποφεύγουν μεταθέσεις δεν είναι όλα αληθή, οι δηλώσεις έδρας είναι συχνά ψευδείς. Τα βιβλία διδασκαλίας πρέπει να επανεξεταστούν πέραν από το ότι πρέπει να ξεφύγουμε από το 1 βιβλίο διδασκαλίας, πρέπει να ξαναδούμε τη διδακτέα ύλη. Τα Σχολεία πρέπει να έχουν Αυτονομία με σωστούς Ηγέτες-Διευθυντές. Το σύστημα πρέπει να γίνει λιγότερο συγκεντρωτικό.
Αυτά και πολλά αλλά πρέπει να είναι η προτεραιότητα μας, για να ελπίζουμε στη βελτίωση του Εκπαιδευτικού μας συστήματος. Επειδή όμως δεν μπορούμε, επειδή πρωτίστως λείπει το όραμα απ΄αυτούς που ηγούνται, ασχολούμαστε με πράγματα που ελκύουν την τηλεθέαση, όπως για τις διδακτικές ώρες, για το αν θα απαλλάσσεται ο Υπεύθυνος Τμήματος, αν για λόγους βιολογικούς θα πρέπει να μειώνονται οι ώρες όσο αυξάνεται η ηλικία, αν και πόσο απαλλάσσονται οι συνδικαλιστές από διδακτικά καθήκοντα. Με αυτά όμως, ακόμη κι αν τα λύσουμε τίποτε δε θ΄ αλλάξει. Ριζική αλλαγή χρειάζεται, αλλά για να γίνει αυτό πρέπει κανείς να μπορεί να βλέπει μακριά, πρέπει να έχει όραμα.
Αυτή είναι η δουλειά των ηγετών και όχι η επινόηση πολιτικών παιχνιδιών που έχουν άλλες σκοπιμότητες.
Δεν έχω ούτε αυταπάτη ούτε ματαιοδοξία. Κανένας δε θα ακούσει κανένας δε θα τολμήσει να κάνει ριζικές αλλαγές στο σύστημα και γενικά στα Σχολεία. Το πολύ πολύ να κάνουν ένα «εξορθολογισμό» κάθε χρόνο για να πηγαίνει προς τα εκεί η προσοχή των πολιτών.
Τα γραψα μόνο για τον κόσμο για να μην πανηγυρίζουν όταν μετά από λίγες μέρες θα τους δουν όλους αγκαλιασμένους ν΄ανακοινώνουν συμφωνία που ως δια μαγείας θα εξαλείψει όλες τις στρεβλώσεις και ανωμαλίες του Εκπαιδευτικού συστήματος και θα το θεραπεύσει από «πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν». Μην το πιστέψετε, τα προβλήματα είναι πολλά και σοβαρά, κανένας δεν τα αγγίζει και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν.
Άλλωστε για να διακρίνεις το ομαλό από το ανώμαλο στο σύστημα πρέπει να έχεις Παιδεία και αυτό σίγουρα δεν το έχουν αυτοί που τώρα θα λάβουν αποφάσεις.
Προς το παρόν, για να μη δυσκολευόμαστε, για όλα φταίει η υψηλόμισθη τεμπέλα δασκαλούα που ξεκινά που τα χαράματα και «λαώννεται» κάθε μέρα στα πιο απομακρυσμένα μας χωρκά, με τα μωρά του κόσμου, πασχίζοντας ν ανάψει φλόγα στις αθώες τους ψυχές.
Κρύψετε λοιπόν να περάσουμε ως πάρατζιει...
*Επίτιμος Πρόεδρος Συνδέσμου
Ελλήνων Δ/ντων Μ. Εκπαίδευσης Κύπρου
