ΤΗΣ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΥΛΙAΝΟΥ*
Η επικινδυνότητα στις μέρες μας αποτελεί ένα πολυσύνθετο φαινόμενο, αφού μπορεί να εμφανιστεί με διάφορες μορφές και σε διαφορετικά πλαίσια. Ένα παιδί μπορεί να κινδυνεύει καθημερινά στο δρόμο για το σχολείο, στη γειτονιά, στο πάρκο, στην υπεραγορά, τη στιγμή που παρακολουθεί τηλεόραση ή παίζει στον υπολογιστή. Στόχος των γονιών φυσικά, δεν είναι η υπερβολική προστασία των παιδιών αλλά η εκμάθηση γνώσεων και δεξιοτήτων προστασίας εαυτού. Ένα παιδί μπαίνει στη διαδικασία να προστατεύσει τον εαυτό του αφού πρώτα εκτιμήσει τον κίνδυνο που υπάρχει στο περιβάλλον του, κάτι που επίσης απαιτεί εκπαίδευση και εξάσκηση.
Ως πρώτο βήμα, οι γονείς χρειάζεται να είναι ιδιαίτερα κατατοπιστικοί στις συμβουλές τους και να τις προσαρμόζουν ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Η φράση «μακριά από αγνώστους» φαίνεται να μην είναι αρκετή ώστε το παιδί να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο χρειάζεται να αντιδράσει απέναντι σε έναν άγνωστο. Έτσι, ως γονείς καλείστε να δώσετε μια ξεκάθαρη συμβουλή περιλαμβάνοντας πληροφορίες σχετικές με το ποιος, πού, πότε, πώς; Ποιος θεωρείται άγνωστος, πότε αυτός ο άγνωστος αποτελεί απειλή; Ποια σημεία και ποια πλαίσια κάνουν την απειλή μεγαλύτερη και πώς πρέπει να δράσω;
Εξηγήστε στο παιδί σας πως «άγνωστος» μπορεί να είναι ο/η οποιοσδήποτε τους προσεγγίζει και δεν γνωρίζουν καλά – ή καθόλου – ανεξαρτήτως ηλικίας. Αναφέρετε πως δεν σημαίνει ότι όλοι οι άγνωστοι θέλουν να του κάνουν κακό. Είναι σημαντικό ενώ γίνεται εκπαίδευση στο παιδί, να είστε προσεκτικοί ώστε να μην του δημιουργήσετε ένα γενικότερο αίσθημα καχυποψίας και ανασφάλειας προς τον κόσμο. Μάθετέ του πως οι περισσότεροι «άγνωστοι» είναι καλοί άνθρωποι, απλά ορισμένοι μπορεί να έχουν στο μυαλό τους κάτι κακό.
Έπειτα, δώστε στο παιδί βασικές πληροφορίες για το πότε χρειάζεται να απομακρυνθεί από έναν άγνωστο και να ζητήσει βοήθεια, όπως: «όταν ένας άγνωστος σου ζητήσει να τον ακολουθήσεις ή να τον βοηθήσεις, όταν σου προσφέρει κάτι, ή σου προτείνει να κάνεις κάτι που δεν επιτρέπεται (δώστε παραδείγματα: π.χ. να φύγεις από το σχολείο), τότε χρειάζεται να απομακρυνθείς και να ζητήσεις βοήθεια από κάποιο άτομο που εμπιστεύεσαι (π.χ. γονείς, δασκάλα κτλ.)».
Απαραίτητο είναι τα παιδιά από μικρή ηλικία να γνωρίζουν τις σημαντικές πληροφορίες της ταυτότητάς τους όπως: ονόματα γονιών και αριθμό τηλεφώνου, διεύθυνση σπιτιού και αριθμό αστυνομίας. Επίσης, προτρέψετε τα παιδιά σας να λένε «όχι», εάν κάποιο ξένο άτομο τους ζητήσει κάτι και εκείνη τη στιγμή δεν μπορούν να πάρουν την άδειά σας για να το κάνουν.
Σε μια επίσκεψή σας στο εμπορικό κέντρο ή στην υπεραγορά, δείξτε τα παιδιά ποια άτομα χρειάζεται να ψάξουν σε περίπτωση που χαθούν (π.χ. φύλακας, προσωπικό) ώστε να γνωρίζουν από ποια άτομα είναι ασφαλές να ζητήσουν βοήθεια.
Τέλος, μην ξεχνάτε ποτέ πόσο σημαντικό είναι τα παιδιά σας να νιώθουν άνετα να σας μιλήσουν και να σας εκμυστηρευτούν κάτι. Αφιερώστε χρόνο καθημερινά στο να ακούσετε και να επικοινωνήσετε με τα παιδιά σας με αφοσίωση και προσοχή!
*Σχολική Ψυχολόγος
Κέντρο Κλινικής Ψυχολογίας και Μελετών Ψυχικής Υγείας
Διδακτορική Φοιτήτρια Κλινικής Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου
