ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ*
Είναι καιρός να σοβαρευτούμε και να κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη και να αναρωτηθούμε γιατί τα φαινόμενα παραβατικής συμπεριφοράς παρουσιάζουν αυξητική τάση και επικίνδυνη ,αφού εξελίσσονται μερικές φορές σε βία με τραγικές συνέπειες.
Αυτή η τάση είναι έξω από το κοινωνικό γίγνεσθαι, αφού όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο φιλόσοφος Αριστοτέλης, ο άνθρωπος από τη φύση του είναι πολιτικό ον και όταν ζει εκτός κοινωνίας είναι ή θηρίο ή Θεός.
Έχουμε σκεφτεί γιατί αυτά τα παιδιά θέτουν με τις πράξεις τους εαυτόν εκτός κοινωνικής αρμονίας και ισορροπημένης συνύπαρξης με το περιβάλλον;
Ποιοι ευθύνονται;
Χωρίς δεύτερη σκέψη όλοι εμείς. Γονείς, οικογενειακό περιβάλλον, πολιτεία, εκπαιδευτικοί και άλλοι κοινωνικοί φορείς.
Ναι! Όλοι εμείς, εκτός από τα παιδιά, γι’ αυτό κάτω τα χέρια από τα παιδιά.
Εμείς τα αναθρέψαμε και τα μεγαλώσαμε. Είμαστε σίγουροι πως ως γονείς έχουμε δώσει τα απαραίτητα εφόδια στα παιδιά μας, για να μπορέσουν ομαλά να ενταχθούν στην κοινωνία και να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της εποχής;
Έχουμε ήσυχη τη συνείδησή μας ότι αφιερώσαμε τον απαιτούμενο χρόνο και το ανάλογο ενδιαφέρον στα παιδιά μας στη μικρή ηλικία;
Λέω ευθαρσώς όχι!
Τρέχομε να προλάβουμε τη δουλειά και να αντέξουμε την απαιτητική καταναλωτική κοινωνία. Φτάνουμε στο σπίτι αργά, όταν πια τα παιδιά κοιμούνται.
Όμως αγαπητοί μου, ο χαρακτήρας του ανθρώπου διαμορφώνεται στα πρώτα χρόνια της ηλικίας του. Στα πρώτα τέσσερα, πέντε και μετά μεγαλώνοντας πολύ λίγο ή καθόλου μπορεί να αλλάξει.
Λείπει από τα παιδιά η αγάπη και η ζεστασιά της οικογένειας, έτσι ώστε να νιώσουν ασφάλεια, να ξεχωρίζουν το καλό από το κακό, να έχουν όρια και να σέβονται τους γύρω τους.
Ας δεχτούμε λοιπόν ότι αποτύχαμε σ’ αυτό. Και μόνο όταν δεχθούμε τις ευθύνες μας μπορούμε να βοηθήσουμε στην αντιμετώπιση του φαινομένου.
Η συντεταγμένη πολιτεία έχει την ευθύνη να κατοχυρώσει με νόμους την ισονομία και την ισοπολιτεία για όλους. Μεγαλύτερη είναι η ευθύνη της πολιτείας να παρακολουθεί την εφαρμογή των νόμων και να παρεμβαίνει κυρίως προληπτικά αλλά και κατασταλτικά.
Δυστυχώς οι κοινωνικές ανισότητες, η διαφθορά, η οικονομική κρίση, η πανδημία, οι αδικίες οδηγούν στην έλλειψη εμπιστοσύνης του πολίτη προς την πολιτεία.
Ας μην ξεχνάμε ότι αυτά τα παιδιά έχουν γεννηθεί και έχουν μεγαλώσει σ’ αυτή την κατάσταση. Τι περιμέναμε, να μην επηρεαστούν;
Μεγάλη ευθύνη έχει το Υπουργείο Παιδείας που παραλαμβάνει τα παιδιά, τα οδηγεί στην εφηβεία και την ενηλικίωση, όπου υπάρχουν ακόμα δυνατότητες βελτίωσης του χαρακτήρα και της προσωπικότητας τους.
Ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι καθοριστικός. Οφείλει το Υπουργείο να αναγνωρίζει και να στηρίζει το έργο τους. Να δίνει όλα τα εφόδια και να εξασφαλίζει τις κατάλληλες συνθήκες, για να είναι απερίσπαστοι στο έργο τους. Χρειάζεται ισχυρή Διεύθυνση με διοικητικές ικανότητες, όραμα και στόχους, ιδιαίτερους για κάθε σχολική μονάδα.
Οι κανόνες κι οι κανονισμοί υπάρχουν. Το ερώτημα είναι αν εφαρμόζονται από όλους και με τον ίδιο τρόπο.
Υπάρχει έλεγχος και παρακολούθηση;
Ίσως εδώ υπάρχει πρόβλημα. Φτιάχνουμε νόμους, κανόνες και κανονισμούς αλλά πάσχουμε στην παρακολούθηση και στον έλεγχο.
Η πρόληψη της αντικοινωνικής συμπεριφοράς στα Σχολεία είναι ευθύνη της Διεύθυνσης, των εκπαιδευτικών, των συνδέσμων γονέων και όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Μόνο με σωστή συνεργασία, κατανόηση και ανάληψη της ευθύνης που αναλογεί στον καθένα μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση. Δεν αφήνουμε τίποτα απαρατήρητο για τη συμπεριφορά των παιδιών. Ελέγχουμε με τον ανάλογο τρόπο τα μικρά και ασήμαντα, για να προλάβουμε τα χειρότερα και ανεξέλεγκτα.
Το Σχολείο δεν είναι μόνο γνώσεις και κάλυψη της ύλης. Δεν γίνεται να τρέχει ο εκπαιδευτικός να προλάβει την ύλη. Πάνω απ’ όλα είναι ο Άνθρωπος, να διαμορφώσουμε άτομα με αρχές και αξίες, να σέβονται τον εαυτό τους και τους γύρω τους. Να συνειδητοποιούν ότι τα όριά τους φτάνουν μέχρι εκεί που δεν ενοχλούν το διπλανό τους και δεν πρέπει να κάνουν στον άλλο αυτό που δε θέλουν να τους κάνουν.
Όλοι οι εκπαιδευτικοί, όλων των ειδικοτήτων οφείλουν να αφιερώνουν χρόνο για ανθρωπιστική μόρφωση.
Το Υπουργείο Παιδείας με τα τελευταία μέτρα που εξήγγειλε είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Ανησυχώ για την εφαρμογή, αλλά κυρίως για την παρακολούθηση και τον έλεγχο.
Ανησυχώ, γιατί αυτό συμβαίνει για όλα τα μέτρα σε όλο το φάσμα της λειτουργίας της κυπριακής πολιτείας. Ψηφίζουμε νόμους και θυμόμαστε να δούμε , αν εφαρμόζονται, όταν συμβεί κάτι πολύ σοβαρό.
Εδώ βρίσκεται το κλειδί. Ελέγχουμε τα μικρά και ασήμαντα, συμβουλεύουμε, παρατηρούμε, δίνουμε ευκαιρίες και μετά τιμωρούμε, αν χρειαστεί, αφού πείσουμε τα παιδιά. Αυτά τα παιδιά χρειάζονται την προσοχή μας, το ενδιαφέρον μας και την αγάπη μας, όχι την απομόνωση και το στιγματισμό. Οι Ψυχολόγοι , οι Σύμβουλοι είναι απαραίτητο να είναι απερίσπαστοι και αφοσιωμένοι στο δύσκολο έργο που επιτελούν και να αφιερώνουν χρόνο, πολύ χρόνο ιδιαίτερα γι’ αυτά τα παιδιά.
Κάτω τα χέρια από τα παιδιά μας. Ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας, ας μην τα ρίχνουμε ο ένας στον άλλο.
Μόνο τότε θα βελτιώσουμε την κατάσταση.
*Πρώην Αν. Διευθυντής Μέσης Εκπαίδευσης
