Τη δεύτερη του κινητικότητα στη μακρινή Μαδέιρα της Πορτογαλίας πραγματοποίησε εκπαιδευτικός του Διαπιστευμένου Στ’ Δημοτικού Σχολείου Λεμεσού (ΚΒ) – Αγ. Νικολάου, με σκοπό την παρακολούθηση μαθημάτων σκιώδους εργασίας. Το Ευρωπαϊκό Έργο, στο πλαίσιο του Προγράμματος Erasmus+ ΚΑ1, ξεκίνησε για το Δημοτικό Σχολείο το καλοκαίρι του 2023 και ολοκληρώνεται με το τέλος της προγραμματικής περιόδου, το 2027.
Συγκεκριμένα, από τις 18-25 Φεβρουαρίου 2024, η λογοθεραπεύτρια Σόνια Αλεξάνδρου, σε ρόλο εκπαιδευόμενης, μπήκε στις σχολικές αίθουσες του εκπαιδευτικού ιδρύματος “Escola Básica e Secundária Bispo D. Manuel Ferreira Cabra” της Σαντάνα, για να παρακολουθήσει διάφορα μαθήματα λογοθεραπείας. Τα μαθήματα, ατομικά και ομαδικά, έδωσαν μια καλή εικόνα για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας και τον τρόπο με τον οποίο οι Πορτογάλοι εκπαιδευτικοί διδάσκουν παιδιά, που όχι μόνο αντιμετωπίζουν ζητήματα λόγου, αλλά αντιμετωπίζουν και άλλα ζητήματα όπως είναι τα βίαια ξεσπάσματα, οι κρίσεις θυμού, τα ουρλιαχτά, τα κλάματα, οι φωνές. Επιπρόσθετα, τα παιδιά αυτά αντιμετωπίζουν ζητήματα όπως είναι οι βασικές δεξιότητες, συχνά προηγούμενων ηλικιακών σταδίων, για παράδειγμα το κράτημα ενός ψαλιδιού, ενός πιρουνιού, το κάθισμα σε μια καρέκλα, η συνύπαρξη με άλλα άτομα, η αναμονή για τη σειρά τους, η επικοινωνία χωρίς βία κ.λπ..
Η λογοθεραπεύτρια μελέτησε τα ατομικά προγράμματα παιδιών, τα οποία ήταν προσαρμοσμένα στις δυνατότητες και στις ικανότητες των παιδιών. Τα μαθήματα περιλάμβαναν διδασκαλία τεχνικών και μεθόδων στοχεύοντας στην αύξηση της προσβασιμότητας των παιδιών στη γνώση. Παρακολούθησε μαθήματα ατομικής υγιεινής και καθαριότητας, στρώσιμο τραπεζιού, μαθήματα μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής, επιτραπέζιων παιχνιδιών, τεχνολογίας και απλών εκπαιδευτικών προγραμμάτων και διαδραστικών παιχνιδιών, μαθήματα σχολικής καντίνας, μαθήματα παιχνιδιού/μαγειρικής, καθώς επίσης και μαθήματα Τέχνης/Εργοθεραπείας. Τα παιδιά σε όλα τα μαθήματα ανεξαιρέτως μαθαίνουν απλές, καθημερινές, βασικές δεξιότητες, απαραίτητες για τη ζωή τους. Συνάμα, μπήκε και σε τάξεις διδασκαλίας που είχαν παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία.
Τα μαθήματα παρακολούθησης αποδείχτηκαν αποτελεσματικά για την Κύπρια λογοθεραπεύτρια, η οποία επωφελήθηκε πολλαπλώς από την ευρωπαϊκή της συμμετοχή. Γνώρισε κι άλλους, διαφορετικούς τρόπους βελτίωσης της γλώσσας και της άρθρωσης των μαθητών. Εξοικειώθηκε με διάφορα εκπαιδευτικά παιχνίδια, για να κάνει τα μαθήματά της πιο ενδιαφέροντα και ελκυστικά, ώστε να βοηθήσει τους/τις μαθητές/τριες να κατανοήσουν διάφορες γραμματικές έννοιες, όπως είναι τα επιρρήματα («αριστερά», «δεξιά» κ.ά.) κ.λπ., καθώς και να χρησιμοποιούν όλο και πιο περίπλοκες περιγραφές και να συμμετέχουν σε συζητήσεις.
Ήρθε σε επαφή με νέα γνωστικά αντικείμενα, την κηπουρική, δραστηριότητα η οποία δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να ανταλλάσσουν πληροφορίες, να κάνουν ερωτήσεις και να χρησιμοποιούν προτάσεις με λεπτομέρειες για να βελτιώσουν τη γλώσσα και την άρθρωση. Η κηπουρική παρείχε θεραπευτικά οφέλη στους/στις μαθητές/τριες με λεπτές κινητικές δεξιότητες, γλωσσική και αισθητηριακή επεξεργασία. Η δραστηριότητα αποδείχτηκε ένας, καθόλα διασκεδαστικός και δημιουργικός, τρόπος με τον οποίο οι εκπαιδευτικοί ενθάρρυναν τους μαθητές να βγουν έξω και να κάνουν κάτι που έχει σημαντικά οφέλη, τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική τους ευεξία.
Στα ατομικά μαθήματα η Πορτογαλίδα εκπαιδευτικός εργάστηκε με τους/τις μαθητές/τριες βοηθώντας τους/τις να αναπτύξουν δεξιότητες γραφής, λεπτές κινητικές δεξιότητες και δεξιότητες καθημερινής ζωής. Η εκπαιδευτικός αξιοποίησε τις αισθήσεις των παιδιών (όραση, ήχος, όσφρηση, αφή, γεύση, ισορροπία), ειδικά στην περίπτωση των οπτικών μαθητών/τριών, για να τα βοηθήσει να κατανοήσουν το περιβάλλον τους.
Μέσω της Τέχνης/Εργοθεραπείας τα παιδιά είχαν ενθαρρυνθεί να εκφραστούν και να πειραματιστούν στη δημιουργία τέχνης και να αναπτύξουν μια αίσθηση καινοτομίας σημαντική για την ενήλικη ζωή τους. Στο μάθημα είχαν την ευκαιρία να εκφραστούν με έναν μοναδικό τρόπο που δεν μπορούν να κάνουν μέσα από άλλα μαθήματα του προγράμματος σπουδών, μιας και η ενσωμάτωση της τέχνης, όπως και έρευνες έχουν δείξει, είναι πολύ φυσική και αποτελεσματική με την επικοινωνία. Η Κύπρια συμμετέχουσα ήρθε σε επαφή και με άλλους τρόπους προσέγγισης του μαθήματος, οι οποίοι παρέχουν εύκολους, αλλά δημιουργικούς συνάμα τρόπους προσέγγισης των πραγμάτων από διαφορετικές οπτικές γωνίες σκεπτόμενοι «εκτός από το κουτί».
Στα μαθήματα παιχνιδιού/μαγειρικής οι Πορτογάλοι/λίδες μαθητές/τριες είχαν τη δυνατότητα να εμπλέξουν τις ικανότητες και τις αισθητηριακές τους εμπειρίες. Μερικές από τις στρατηγικές διδασκαλίας που χρησιμοποιήθηκαν περιλάμβαναν την παροχή συνταγών ή οπτικών υποστηρικτών, τη χρήση ενός μοντέλου βίντεο και την παροχή προτροπών. Το μαγείρεμα μαζί, ήταν ένας τρόπος για να χτίσουν κοινωνικά «συνδεσιμότητα» με φυσικό τρόπο.
Η συμμετέχουσα είδε τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται το σχολικό κυλικείο και τη λειτουργικότητά του στην επικοινωνία. Πιο συγκεκριμένα, είδε στην πράξη πώς το σχολικό κυλικείο βοηθά τα παιδιά να επικοινωνούν εύκολα με ενήλικες και άλλα παιδιά, να ονομάζουν αριθμούς και νομίσματα, να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να κάνουν ερωτήσεις.
Με άλλα λόγια, οικειοποιήθηκε κι άλλες προσεγγίσεις, που να παρέχουν περισσότερες ευκαιρίες στα παιδιά, ώστε να ενισχύουν και να εξασκούν τη δημιουργικότητά τους, βοηθώντας τα στη χρησιμοποίηση όλο και πιο σύνθετων περιγραφών. Τα οφέλη από τις πρακτικές τους δεξιότητες συμπεριλήφθηκαν στην ενθάρρυνση της αυτομάθησης και στην αύξηση της ανεξαρτησίας και της εμπιστοσύνης στον χώρο εργασίας. Με την ενσωμάτωση παιχνιδιών οι μαθητές/τριες αναπτύσσουν θετική στάση απέναντι στην ομιλία.
Προσθετικά, η συνάδελφος μπήκε σε διάφορες τάξεις του σχολείου για να παρακολουθήσει διάφορα μαθήματα του Αναλυτικού Προγράμματος της χώρας. Παρακολούθησε τον τρόπο διδασκαλίας των Πορτογάλων εκπαιδευτικών, τη χρήση της τεχνολογίας και τον τρόπο ενσωμάτωσης των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός της εκτεταμένης εφαρμογής διαφοροποίησης εργασίας, η οποία παρείχε σε μεγάλο αριθμό παιδιών την ευκαιρία να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της μαθησιακής διαδικασίας και να πετύχει τους μαθησιακούς στόχους.
Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής επίσκεψης, η λογοθεραπεύτρια του Σχολείου μας ξέκλεψε χρόνο για να γνωρίσει το καταπράσινο νησί με τις φυσικές ομορφιές, την πολιτιστική κληρονομιά, τα ήθη και έθιμα του τόπου. Η εβδομάδα παρακολούθησης μαθημάτων σκιώδους εργασίας στο χωριό Σαντάνα κύλησε πολύ όμορφα δημιουργώντας ωραίες εντυπώσεις στην εκπαιδευτικό, Σόνια Αλεξάνδρου, η οποία εμπλούτισε τις γνώσεις και τις εμπειρίες της, σχετικά με το γνωστικό της αντικείμενο. Οικειοποιήθηκε ωραίες και δημιουργικές ιδέες, δραστηριότητες και καλές πρακτικές για να βοηθήσει περισσότερο τα παιδιά που εντάσσονται στην ειδική εκπαίδευση/λογοθεραπεία. Η ευκαιρία που της δόθηκε με την ευρωπαϊκή της συμμετοχή στο μακρινό αυτό προορισμό ήταν μοναδική και καθόλα ωφέλιμη από διάφορες απόψεις που, αναμφισβήτητα, θα τη βοηθήσουν τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά.
* Σόνια Αλεξάνδρου: Λογοθεραπεύτρια
* Αγγέλα Χριστάκη Φιλίππου: Συντονίστρια Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Erasmus+ KA1 & KA2
