ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΕΛΠΙΔΩΡΟΥ*
Οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι γονείς για μερικά χρόνια δηλώνουν ότι το να είσαι γονέας είναι πάρα πολύ πιο δύσκολο και αγχωτικό από ότι είχαν ποτέ φανταστεί. Παρόλο που αγαπάνε τα παιδιά τους και δεν θα αντάλλαζαν ποτέ αυτή την εμπειρία για τίποτα, υπάρχουν στιγμές όπου ο κάθε γονέας νιώθει συντετριμμένος και αβέβαιος για το τι να κάνει ή που να αποταθεί για κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα που αντιμετωπίζει.
ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΥΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΓΟΝΙΚΟΥ ΣΤΡΕΣ
Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά από τα θέματα-κλειδιά που αφορούν στο γονικό στρες και προσφέρονται διάφορες ιδέες που μπορούν να βοηθήσουν τους γονείς να επανακτήσουν μιαν αίσθηση ελέγχου και ισορροπίας:
1. Αναγνώρισε τι ακριβώς νιώθεις. Το πιο σημαντικό βήμα που μπορείς να πάρεις όταν νιώθεις γονικό στρες είναι να σταματήσεις και να σκεφτείς τι ακριβώς νιώθεις. Παρακάτω είναι μερικά παραδείγματα αρνητικών συναισθημάτων που μπορεί να βρίσκονται στον πυρήνα του άγχους που νιώθεις:
• Θυμός
• Άγχος, Φόβος
• Κατάθλιψη, απόγνωση, απελπισία
• Λύπη, θλίψη
• Ενοχές, ντροπή
2. Δώσε προσοχή στις διάφορες αισθήσεις που νιώθεις στο σώμα σου. Θα σου δώσουν επιπρόσθετες ενδείξεις για το γιατί νιώθεις τόσο πολύ αγχωμένος/η. Ένα συναίσθημα είναι μια εμπειρία η οποία συμπεριλαμβάνει αισθήματα και αισθήσεις. Δώσε προσοχή στα συναισθήματα σου και προσπάθησε να τα εμποδίσεις από το να σε συντρίψουν.
3. Μάθε να ηρεμείς τον εαυτό σου. Όταν είσαι ήρεμος/η, είσαι λιγότερο πιθανός να πεις και να κάνεις πράγματα τα οποία θα μετανιώσεις αργότερα- πράγματα που μπορεί να είναι καταστροφικά στη σχέση σου με τα παιδιά σου και το/τη σύντροφο σου. Επίσης, θα είσαι λιγότερο επιρρεπής στο γίνεις αμυντικός και να απομονώσεις του γύρω σου. Παραδείγματα τρόπων για να ηρεμήσεις τον εαυτό σου και να αποφύγεις κάποια έξαρση συναισθήματος είναι τα ακόλουθα:
• Πρόσεξε τις αντιδράσεις του σώματος σου. Μήπως η καρδιά σου σφυροκοπά;
Αναπνέεις με γοργό ρυθμό; Αν ναι, τότε πάρε ένα «τάιμ-άουτ.» Φύγε από το δωμάτιο.
Πήγαινε μια βόλτα. Κάνε κάτι το χαλαρωτικό. Άκουσε μουσική ή κάνε ασκήσεις
χαλάρωσης.
• Κάνε μια συνειδητή προσπάθεια να ηρεμήσεις τον εαυτό σου. Πες πράγματα στον
εαυτό σου όπως, «Είμαι πολύ αναστατωμένος τώρα, όμως θα είμαι εντάξει. Την αγαπώ
ακόμη.» «Παρόλο που έχουμε τις διαφωνίες μας, έχουμε μια καλή σχέση.» «Αυτό
μπορούμε να το επιλύσουμε. Είμαστε σύντροφοι.»
4. Εστιάσου στα πράγματα για τα οποία μπορείς να κάνεις κάτι. Κάνε μια λίστα με τα πράγματα για τα οποία αγχώνεσαι και σβήσε τα πράγματα πάνω στα οποία δεν έχεις κανένα έλεγχο. Επέλεξε το μικρότερο και πιο εύκολο πράγμα που μπορείς να κάνεις και κάνε το.
5. Κάνε ένα διάλειμμα. Σκέψου τρόπους που θα σου επιτρέψουν να ξεφεύγεις για λίγο περιοδικά. Αν έχεις μικρά παιδιά, είτε προσέλαβε μια «μπέιμπυ-σίττερ» ή ζήτα από κάποιο φίλο ή συγγενή να προσέχει τα παιδιά κατά το διάστημα που θα απουσιάζετε. Κάνε ότι χρειάζεται να κάνεις για να έχεις χώρο και χρόνο «να αναπνεύσεις» και να επανακτήσεις τη σωστή προοπτική όσον αφορά στα γονικά σου καθήκοντα.
6. Φρόντισε το σώμα σου. Το να είσαι γονέας απαιτεί μια τεράστια ποσότητα ενέργειας. Χρειάζεσαι να τρέφεις το σώμα σου σωστά και να του δίνεις αρκετή ξεκούραση. Αν δεν το κάνεις, δεν θα μπορείς να ανταπεξέλθεις στη δουλειά του γονέα.
7. Εξέφρασε τα συναισθήματα σου σε κάποιον/α που εμπιστεύεσαι. Είναι πολύ σημαντικό να μην κρατάς τα συναισθήματα σου μέσα σου. Τηλεφώνα του ατόμου που σε αγαπά το περισσότερο και δεν είναι ποτέ επικριτικός/ή μαζί σου. Ρώτα την/τον αν μπορεί να σε ακούσει καθώς βγάζεις προς τα έξω τα συναισθήματα σου για 10 λεπτά.
8. Κοίταξε για τρόπους να είσαι προνοητικός. Μερικές φορές αν σκεφτείς προνοητικά, μπορείς να προβλέψεις τα πράγματα που πιθανόν να πάνε λάθος. Αν σχεδιάζεις πώς να αποφεύγεις αυτά τα πράγματα, θα γλιτώσεις από μερικές αγχωτικές στιγμές αργότερα. Για παράδειγμα, αν λογομαχείς με την κόρη σου κάθε πρωί για το τι θα φορέσει στο σχολείο, σκέψου την πιθανότητα να της ζητήσεις να κάνει τις επιλογές της από την προηγούμενη νύκτα.
9. Μείνε μακριά από άτομα και καταστάσεις που σε κάνουν να νιώθεις άσχημα. Πολύ πιθανόν να έχεις ακούσει την έκφραση «τοξικά άτομα.» Όλοι έχουμε άτομα στη ζωή μας που μας κάνουν να νιώθουμε άσχημα όταν είμαστε γύρω τους. Όταν νιώθεις αγχωμένος/η είναι σημαντικό να αποφεύγεις αυτά τα άτομα αν μπορείς.
10. Κάνε μια επανάληψη των προσδοκιών που έχεις από τον εαυτό σου. Πολλοί γονείς αγχώνονται επειδή αναμένουν τους εαυτούς τους να έχουν την ίδια «απόδοση» που έχουν στη δουλειά τους ή στο σχολείο. Αυτό είναι αδύνατο! Άλλοι γονείς εκνευρίζονται και απογοητεύονται επειδή δεν νομίζουν ότι είναι όσο καλοί γονείς όσο είναι οι γείτονες τους ή η νύφη τους ή κάποιος άλλος. Το να αναμένεις να είσαι τέλειος στη σκληρή δουλειά του γονέα σε προετοιμάζει για απογοήτευση. Εκτίμησε αυτά που κάνεις καλά και συγχώρα τον εαυτό σου για τα λάθη που κάνεις καθοδόν. Απλά συνέχισε να μαθαίνεις και προσπάθησε να τα πας καλύτερα. Όπως και με τη δουλειά σου, δεν θα απολαύσεις το κάθε κομμάτι του να είσαι γονέας.
11. Αναγνώρισε πότε φτάνεις στα όρια σου και ζήτα βοήθεια. Μερικές φορές το γονικό στρες γίνεται τόσο συντριπτικό που υποσκάπτει την ποιότητα ζωής του ατόμου ή την λειτουργικότητα του. Αν νιώθεις ότι είσαι «στα άκρα», πάρε βοήθεια. Κλείσε ένα ραντεβού με κάποιο επαγγελματία ψυχικής υγείας που ειδικεύεται σε γονικά προβλήματα ή, αν είναι εφικτό, γίνε μέλος μιας ομάδας στήριξης γονέων. Μην προσπαθήσεις να το αντιμετωπίσεις μόνος σου, ειδικά όταν είσαι στο ψηλό άκρο της κλίμακας του άγχους.
12. Υπενθύμισε στον εαυτό σου ότι αυτά τα αισθήματα δεν θα διαρκέσουν για πάντα. Το κάθε στάδιο που περνά ο κάθε γονέας είναι προσωρινό. Τα παιδιά μεγαλώνουν και αναπτύσσονται, και η συμπεριφορά τους αλλάζει. Οι γονείς μαθαίνουν καινούργιες δεξιότητες ή γίνονται πιο έμπειροι και έτσι οι στρεσσογόνοι παράγοντες έχουν λιγότερη επίδραση. «Θα περάσει και αυτό!»
*Εγγεγραμμένος Κλινικός Ψυχολόγος
Λειτουργός Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας
