ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ ΠΕΡΣΙΑΝΗ*
Είμαι βέβαιος πως όσοι έζησαν παλαιότερες συγκρούσεις μεταξύ Κυβέρνησης/ΥΠΠ και εκπαιδευτικών οργανώσεων θα έχουν επισημάνει μεγάλες διαφορές μεταξύ των παλιών συγκρούσεων και της σημερινής. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να επισημάνει και να ερμηνεύσει επιστημονικά αυτές τις διαφορές ως μια συμβολή στην ιστορία της εκπαίδευσης της Κύπρου.
Η πιο βασική διαφορά είναι, νομίζω, ότι τόσο οι εκπαιδευτικές οργανώσεις όσο και η Κυβέρνηση έχουν θεωρητικοποιήσει/ιδεολογικοποιήσει /πολιτικοποιήσει τα αιτήματα/στόχους τους.
Αντίθετα προς το παρελθόν, όταν τα αιτήματα ήταν συγκεκριμένα (αύξηση μισθοδοσίας, μείωση διδακτικού βάρους, αύξηση θέσεων προαγωγής), το αίτημα των οργανώσεων είναι σήμερα αφηρημένο /θεωρητικοποιημένο, ιδεολογικοποιημένο και πολιτικοποιημένο. Η σημαία του αγώνα είναι η προστασία και βελτίωση του δημόσιου σχολείου. Αγωνίζονται για το δημόσιο σχολείο το οποίο «επιβουλεύεται η δεξιά κυβέρνηση που είναι φυσικά υπέρ του ιδιωτικού σχολείου». Αυτό εξασφαλίζει στις εκπαιδευτικές οργανώσεις τα εξής πλεονεκτήματα:
Πρώτο, μπορούν να υποστηρίζουν ότι «ου περί χρημάτων ποιούνται τον αγώνα αλλά περί αρετής» (ΔΗ.ΑΝ.Α.) και επομένως κερδίζουν την κοινή γνώμη, (γι’ αυτό και απορρίπτουν με βδελυγμία κατηγορίες από τον Κυβερνητικό εκπρόσωπο ότι στην τελευταία συνεδρία (23 Αυγούστου) στο Προεδρικό συζητούσαν για περισσότερο από μια ώρα με τον ΠτΔ για το ύψος της εισφοράς της Κυβέρνησης προς τις τρεις οργανώσεις μέχρις ότου καταλήξουν στο συνολικό ποσό των 450.000 χιλιάδων).
Δεύτερο, διασφαλίζουν συμπαγές μέτωπο μεταξύ των τριών οργανώσεων ΠΟΕΔ, ΟΕΛΜΕΚ ΚΑΙ ΟΛΤΕΚ, αφού δεν θέτουν συγκεκριμένα αιτήματα που θα δημιουργούσαν διαφορές μεταξύ τους.
Τρίτο, κερδίζουν την εύνοια της κοινής γνώμης, αφού διακηρύττουν ότι το αίτημά τους δεν θα επιβαρύνει τους φορολογουμένους. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει εξασφάλιση της υποστήριξης όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Θεωρητικοποίηση του στόχου της επιχείρησε στην παρούσα διαμάχη και η Κυβέρνηση παρουσιάζοντας τις αιφνιδιαστικές αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου ως προσπάθεια εξορθολογισμού της εκπαίδευσης της Κύπρου. Όπως μάλιστα ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σε συνέντευξή του στον ΑΝΤ1 στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων το Σάββατο βράδυ 25 Αυγούστου, οι αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου αποτελούν μόνο το ένα δέκατο των αλλαγών που έχει υπόψη της η Κυβέρνηση να εισαγάγει σταδιακά στην εκπαίδευση της Κύπρου για να ολοκληρωθεί ο εξορθολογισμός. Αντίθετα ωστόσο προς ό,τι έγινε με τις οργανώσεις, η θεωρητικοποίηση του στόχου δεν βοήθησε καθόλου την Κυβέρνηση. Ο στόχος εξορθολογισμός είναι πολύ ασαφής και έτσι το αίτημα του Γενικού Ελεγκτή να γίνει έλεγχος κατά πόσο το ωράριο των εκπαιδευτικών καλύπτεται από την υπάρχουσα νομοθεσία αφέθηκε να ξεχαστεί. Πολύ καθυστερημένα επίσης ανακοίνωσε η Κυβέρνηση ότι τα λεφτά που θα εξοικονομηθούν θα επιστρέφονται κατά το ένα τρίτο στους εκπαιδευτικούς και κατά τα δυο τρίτα στην εκπαίδευση. Έτσι, ουσιαστικά η κοινή γνώμη δεν ξέρει πλήρως τους στόχους της Κυβέρνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το σοσιαλιστικό κόμμα ΕΔΕΚ, το οποίο ανέλαβε αυτοβούλως ρόλο μεσολαβητή, κάνει λόγο για την ανάγκη ολοκλήρωσης της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Ποιας μεταρρύθμισης; Αυτό σημαίνει ότι το πρόβλημα της νομιμότητας του φόρτου εργασίας που έθεσε ο Γενικός Ελεγκτής παραμένει άλυτο, θα έλθει όμως στο προσκήνιο αν οι τοποθετήσεις και μεταθέσεις που ανακοίνωσε στις 24 Αυγούστου το ΥΠΠ βασίστηκαν στην άποψη του Γενικού Ελεγκτή. Γενικά η Κυβέρνηση δείχνει να μην έχει συνειδητοποιήσει ούτε ότι ο συσχετισμός δυνάμεων έχει αλλάξει πολύ εις βάρος της τα τελευταία χρόνια ούτε πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση.
Η δεύτερη διαφορά είναι η έμφαση των εκπαιδευτικών οργανώσεων στη μαζικοποίηση. Γι’ αυτό και ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την όσο το δυνατό μεγαλύτερη επιτυχία της πορείας προς το Προεδρικό στις 28 Αυγούστου. Η επιτυχία της προηγούμενης πορείας άνοιξε το δρόμο για νέας μορφής αγώνα. Βέβαια στη μαζικοποίηση βοήθησε πολύ η μεγάλη διάδοση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και η μαζική συμμετοχή των εκπαιδευτικών στην προσπάθεια διαφώτισης της κοινής γνώμης. Σ’ αυτό τους βοήθησε πολύ η θεωρητική μορφή του στόχου του αγώνα(προστασία του δημόσιου σχολείου) που επιτρέπει συμπαγές μέτωπο των τριών οργανώσεων καθώς και η μεγάλη αδεξιότητα που επέδειξε η κυβέρνηση με τον τρόπο που έθεσε αρχικά το θέμα, αφού έδωσε την αφορμή να κατηγορείται για «δημοκρατικό μονόλογο», για πολιτική «αποφασίζω και διατάσσω» και για παράβαση των εργατικών θεσμίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εργασίας ανακοίνωσε ότι θα συνέλθει για να εξετάσει κατά πόσο ο τρόπος ενέργειας του Υπουργικού Συμβουλίου αποτελεί παραβίαση αυτών των θεσμίων.
Η τρίτη μεγάλη διαφορά από το παρελθόν είναι η ευελιξία και η λεπτομερής μεθόδευση του αγώνα από τις τρεις οργανώσεις. Η ηγεσία φαίνεται να ακούει τη βάση και να φροντίζει να εξασφαλίζει τα νώτα της με εκ των προτέρων προσφυγή σε καθολική ψηφοφορία. Αντί να εξαγγείλει αμέσως μέτρα, ανακοίνωσε τη διενέργεια καθολικής ψηφοφορίας στις 5 Σεπτεμβρίου με ερώτημα τη λήψη μέτρων. Τα μέτρα θα ληφθούν μόνο αν οι εκπαιδευτικοί με την ψήφο τους δώσουν το δικαίωμα στις ηγεσίες να τα λάβουν. Η καλή μεθόδευση επέτρεψε επίσης στις ηγεσίες να χειρισθούν με πολλή προσοχή το πρόβλημα που είχαν να αντιμετωπίσουν για πρώτη φορά με την αλλαγή της στάσης των Συνομοσπονδιών Γονέων από θετική υπέρ τους σε ουδέτερη.
Μαζί με τις διαφορές υπάρχει ωστόσο και μια μεγάλη ομοιότητα με το παρελθόν, η προτίμηση προς την πολιτική παρά στην υπηρεσιακή λύση, όπως ακριβώς γινόταν στο παρελθόν, όταν οι μεγάλες απεργίες των εκπαιδευτικών λύνονταν με επίσκεψη της ηγεσίας τους στον Μακάριο ή στον Σπύρο Κυπριανού. Τόσο οι εκπαιδευτικές οργανώσεις όσο και πολλοί αρθρογράφοι εφημερίδων ζητούσαν επιμόνως από τον ΠτΔ να καλέσει τις ηγεσίες των εκπαιδευτικών οργανώσεων και να δώσει οριστική λύση στις διαφορές. Αυτό έγινε δυο φορές (27 Ιουλίου και 23 Αυγούστου) αλλά δεν είχε αποτέλεσμα. Αυτό πιθανό να σημαίνει πολλά.
*Πρώην Αν. Καθηγητής στο Πανεπιστημίου Κύπρου
