ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ* ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΘ. ΠΟΛΙΝΑΣ ΜΑΚΑΗ**
Μία πρόσφατα δημοσιευθείσα μελέτη μας διερευνά μια νέα προσέγγιση στην υγειονομική περίθαλψη για τον καρκίνο, υπογραμμίζοντας τη σημασία της προώθησης της εγγραμματοσύνης υγείας (ΕΥ) στους γιατρούς, με στόχο την ενίσχυση της ικανότητά τους να χρησιμοποιούν στρατηγικές με γλωσσολογικό προσανατολισμό για την εξαγωγή και ερμηνεία της γλωσσικής συμπεριφοράς των ασθενών τους. Η έμφαση δίνεται στο ελληνοκυπριακό πλαίσιο, όπου η έρευνα για την ΕΥ βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο. Το αναστοχαστικό άρθρο δημοσιεύτηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό JournalofCancerEducation(Springer).
Οι γιατροί αντιμετωπίζουν συχνά μια σημαντική πρόκληση στην κατανόηση της γλωσσικής συμπεριφοράς των ασθενών τους. Αυτό μπορεί να πηγάζει από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων της δυσκολίας των ασθενών να εκφράσουν τα συμπτώματά τους λόγω πόνου, της δυσκολίας στην ομιλία που προκύπτει από τις θεραπείες του καρκίνου και της δυσκολίας να εκφραστούν με συνοχή ή να θυμηθούν τις σωστές λέξεις λόγω συναισθηματικής φόρτισης μεταξύ άλλων. Η υπέρβαση αυτών των προκλήσεων γίνεται εφικτή όταν οι γιατροί χρησιμοποιούν συγκεκριμένες στρατηγικές που αποσκοπούν στην εξαγωγή ακριβέστερων γλωσσικών πληροφοριών από τους ασθενείς. Τα τελευταία χρόνια, έχει αυξηθεί ο αριθμός των φωνών που υποστηρίζουν τη βελτίωση της θεραπείας και την αυξημένη ευαισθητοποίηση σε αυτά τα ζητήματα. Για παράδειγμα, ασθενείς από την κοινότητα των ασθενών με καρκίνο του μαστού στην Κύπρο αναφέρουν μια ιδιαίτερη δυσκολία που σχετίζεται με την έλλειψη γλωσσολογικά προσανατολισμένων στρατηγικών εκ μέρους των γιατρών για να τις βοηθήσουν να εκφραστούν με μεγαλύτερη σαφήνεια.
Οι αναφορές αυτές υπογραμμίζουν την ανάγκη ενίσχυσης της ΕΥ μεταξύ των γιατρών, η οποία εκτείνεται πέρα από την ψυχολογική υποστήριξη που παρέχουν. Η ΕΥ είναι μια δυναμική και συνεχώς εξελισσόμενη έννοια που περιλαμβάνει και τους παρόχους υγειονομικής περίθαλψης, αναδεικνύοντας την ανάγκη ανάπτυξης τέτοιων δεξιοτήτων σε αυτόν τον πληθυσμό. Απαιτείται μια νέα και ολιστική προσέγγιση, η οποία θα επικεντρώνεται στον εξοπλισμό των ιατρών με γλωσσολογικά προσανατολισμένη εκπαίδευση ΕΥ. Η εν λόγω κατάρτιση θα πρέπει να δίνει έμφαση στην ανάπτυξη συγκεκριμένων στρατηγικών που αποσκοπούν στη βελτίωση των κλινικών αποτελεσμάτων των ασθενών με καρκίνο.
Για παράδειγμα, οι γιατροί θα πρέπει να εκπαιδεύονται στην κατανόηση του πλαισίου της γλώσσας των ασθενών για να αποκρυπτογραφούν λέξεις ή φράσεις που μπορεί να προφέρονται ασαφώς από αυτούς ή να αναλύουν σύνθετες λέξεις σε απλούστερες συλλαβές για να βοηθούν τους ασθενείς να τις προφέρουν με μεγαλύτερη σαφήνεια. Επιπλέον, η εκπαίδευση θα πρέπει να περιλαμβάνει την ενθάρρυνση των ασθενών να επαναδιατυπώνουν τις προτάσεις τους για μεγαλύτερη σαφήνεια, την ενεργή ακρόαση των ασθενών, ιδίως όταν αντιμετωπίζουν δυσκολία στην άρθρωση των σκέψεών τους, την αποφυγή διακοπών από τους γιατρούς για να επιτραπεί η έκφραση συναισθημάτων και την ενσωμάτωση εύστοχων παύσεων μεταξύ άλλων αποτελεσματικών τεχνικών. Η απλή παροχή βασικών οδηγιών στους γιατρούς δεν αρκεί – αντίθετα, υπάρχει ανάγκη να εφαρμοστούν συστηματικά δομημένες εκπαιδευτικές συνεδρίες που να επικεντρώνονται ειδικά σε γλωσσικές πτυχές.
Οι γιατροί είναι επιφορτισμένοι με την ευθύνη να διατηρούν υψηλές δεξιότητες ΕΥ για να ξεπερνούν τα εμπόδια επικοινωνίας με τους ασθενείς τους, οδηγώντας τελικά σε βελτιωμένα αποτελέσματα στη φροντίδα του καρκίνου. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί όχι μόνο μέσω ειδικών σεμιναρίων, αλλά και μέσω της συμπερίληψης μιας τέτοιας εκπαίδευσης στα προγράμματα σπουδών της ιατρικής.
Η δημοσίευση:
https://link.springer.com/article/10.1007/s13187-024-02406-z
*Επίκουρος Καθηγητής Γλωσσολογίας
Διευθυντής του Φωνητικού Εργαστηρίου Πανεπιστημίου Λευκωσίας
**Καθηγήτρια Λογοτεχνίας
Πρόεδρος Τμήματος
Τμήμα Γλωσσών και Λογοτεχνίας
Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
