ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΛΟΪΖΟΥ* ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ**
Η εποχή των Χριστουγέννων αποτελεί ορόσημο για τις σχολικές γιορτές. Αρκετές φορές οι γιορτές οργανώνονται για να δουν οι γονείς τι έχουν αναπτύξει τα παιδιά τους και συνεπώς για να προβληθεί το έργο της νηπιαγωγού. Δυστυχώς όμως δεν γίνονται πάντα με γνώμονα το παιδί. Σκοπός αυτού του κειμένου είναι να αναδείξουμε κάποιες αρχές που θεωρούμε σημαντικές σχετικά με τις γιορτές, στη βάση της παιδαγωγικής της προσχολικής εκπαίδευσης και της φροντίδας.
Η κάθε γιορτή είναι μια εκπαιδευτική εμπειρία και πρέπει να αποτελεί άρρηκτο κομμάτι των μαθησιακών αποτελεσμάτων, άρα της ανάπτυξης και της μάθησης των παιδιών. Κατ’ επέκταση πρέπει να εκλαμβάνεται ως μια διαδικασία και όχι μόνο ως αποτέλεσμα.
Παρακάτω επισημαίνουμε κάποια στοιχεία τα οποία διαμορφώνουν την πολιτική και την πρακτική του Πανεπιστημιακού σχολείου για τις γιορτές:
- Η θεματική και το περιεχόμενο της γιορτής πρέπει να αφορά τα ενδιαφέροντα των παιδιών, να αναδεικνύει τις ικανότητες τους και να συνδέεται άμεσα με όλες τις μορφές οργάνωσης της μάθησης, το παιχνίδι, τις δομημένες δραστηριότητες αφήγησης, τις δομημένες δραστηριότητες κ.ά.
- Η προετοιμασία της γιορτής θα πρέπει να στηρίζεται στις πιο πάνω μορφές και να υπάρχουν σχετικοί στόχοι, τόσο ως προς τους τομείς ανάπτυξης, όσο και ως προς τη μάθηση, τα γνωστικά αντικείμενα. Κάποιες απλές διασυνδέσεις είναι οι ακόλουθες:
- Στη Δομημένη Δραστηριότητα Αφήγησης τα παιδιά επεξεργάζονται το παραμύθι το «Έλκηθρο του Άη Βασίλη», και, ανάμεσα σε άλλα, διακρίνουν διαφορετικά είδη προφορικού λόγου (γνωστικό αντικείμενο Γλωσσική Αγωνή).
- Στο κοινωνικοδραματικό παιχνίδι, και το αντίστοιχο με το πιο πάνω παραμύθι κέντρο μάθησης, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν διαλόγους εμπλουτίζοντας την προφορική τους επικοινωνία (γνωστικό αντικείμενο Γλωσσική Αγωγή).
- Στο εκπαιδευτικό παιχνίδι, στο κέντρο μάθησης «Η κοιλίτσα του Άη Βασίλη», τα παιδιά αναγνωρίζουν και αντιστοιχούν τους αριθμούς 1-3 ή/και μεγαλύτερους στο πλαίσιο της διαφοροποίησης (γνωστικό αντικείμενο Μαθηματικά).
- Στο δημιουργικό παιχνίδι, στο κέντρο μάθησης «Το Ζαχαροπλαστείο» εξασκούν τις λεπτές κινητικές τους δεξιότητες (τομέας Κινητικές Ικανότητες) και ενισχύουν τη δημιουργικότητα τους (τομέας Νοητική Ενδυνάμωση) φτιάχνοντας και διακοσμώντας πολλά και διαφορετικά χριστουγεννιάτικα μπισκότα.
Επίσης τα παιδιά ως κύριοι πρωταγωνιστές μιας γιορτής θα πρέπει να συμμετέχουν ως προς την επιλογή των ρόλων τους, ώστε να τους απολαμβάνουν αλλά και να έχουν νόημα για αυτά.
- Οι πρόβες θα πρέπει να είναι σύντομες και να σέβονται τα παιδιά, ως προς τις ικανότητες και ανάγκες τους. Το αποτέλεσμα της γιορτής θα πρέπει να αξιολογείται σχετικά με τη διαδικασία και την εμπλοκή των παιδιών σε αυτή.
- Κατά τη διάρκεια της γιορτής, όπου είναι εφικτό μπορούν οι γονείς να συμμετέχουν μέσα από διαδραστικές δραστηριότητες που σχετίζονται με το σενάριο και να δίνουν στα παιδιά το αίσθημα της εξουσίας και της καθοδήγησης της οικογένειας τους. Η χρήση QR code, όπου η οικογένεια μπορεί να συμμετέχει με τα τραγούδια ή τις οδηγίες ενός παιχνιδιού είναι μια καλή πρακτική ενεργούς εμπλοκής.
- Μετά τη γιορτή θα πρέπει να προσφέρονται ευκαιρίες (γλωσσικά ή/και εικαστικά) στα παιδιά να αξιολογήσουν την εμπειρία δίνοντας πληροφορίες στις εκπαιδευτικούς για αναστοχασμό και επαναπροσδιορισμό των πρακτικών τους. Τα παιδιά στο Πανεπιστημιακό σχολείο μετά τη γιορτή είπαν: «Είχα το ρόλο που ήθελα και ήμουν χαρούμενος», « Χαρούμενος γιατί κάναμε πρόβα και μου άρεσε», «Χαρούμενη γιατί μου άρεσαν τα λόγια μου», «Μου άρεσε που χορέψαμε… που παίξαμε παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού… που βγήκαμε στη σκηνή και μας είδαν οι γονείς μας…»
Θέτοντας τα παιδιά, την ανάπτυξη και τη μάθηση τους ως προτεραιότητα, με σεβασμό και βεβαιότητα για τις ικανότητες τους και τα μαθησιακά αποτελέσματα, μπορεί η κάθε γιορτή να έχει το νόημα που πρέπει να έχει σ’ ένα πρόγραμμα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας.
Ας ακούσουμε τα παιδιά και ας τους δώσουμε την ευκαιρία να αναδείξουν αυτά που μπορεί το καθένα να κάνει και να πει. Δεν είναι μόνο μέσα από τα αποτελέσματα εξετάσεων (π.χ. PISA) ή των γιορτών που φαίνεται πόσο έτοιμα ή εγγράμματα είναι τα παιδιά, αλλά κυρίως μέσα από τις διαδικασίες της κάθε σχολικής δράσης που γίνεται εκπαιδευτική εμπειρία, με σεβασμό προς το παιδί.
*Καθηγήτρια Τμήματος Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστημίου Κύπρου
**Υπεύθυνη Νηπιαγωγείου «Λητώ Παπαχριστοφόρου» και Βρεφοκομικού Σταθμού Πανεπιστημίου Κύπρου
