Η Βιολογική Εταιρεία Κύπρου (ΒΕΚ), έχει καθιερώσει το Βραβείο ΒΕΚ Μεταπτυχιακών Φοιτητών Βιολογίας «Ουράνιος Ιωαννίδης». Το Βραβείο απονέμεται ετήσια σε Κύπριους φοιτητές Βιολογίας που σπουδάζουν στα Τμήματα Βιολογίας της Κύπρου, της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το Βραβείο ΒΕΚ Μεταπτυχιακών Φοιτητών Βιολογίας «Ουράνιος Ιωαννίδης» απονέμεται κάθε χρόνο στον Κύπριο Μεταπτυχιακό Φοιτητή Βιολογίας με την καλύτερη Μεταπτυχιακή Εργασία.
Η Επιτροπή Αξιολόγησης της ΒΕΚ αποφάσισε ομόφωνα ότι για τη χρονιά 2023 το Βραβείο ΒΕΚ Μεταπτυχιακών Φοιτητών Βιολογίας «Ουράνιος Ιωαννίδης» απονέμεται στη Βιολόγο ΜΑΡΙΑ ΖΕΛΤΚΟΒΑ του Τμήματος Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου για τη Μεταπτυχιακή της Εργασία με τίτλο «Οι Σύνδεσμοι προσκόλλησης (AJs) καθοδηγούν χωρικά την εναπόθεση του εξωκυττάριου υποστρώματος (ECM) διεγείροντας την ενεργοποίηση και την ομαδοποίηση της ιντεγκρίνης».
Τα κριτήρια αξιολόγησης της μεταπτυχιακής εργασίας ήταν η επιστημονική αρτιότητα της, η ποιότητα και επιστημονικότητα συγγραφής, οργάνωσης και παρουσίασης της μεταπτυχιακής εργασίας, ο αριθμός και η ποιότητα των επιστημονικών δημοσιεύσεων/παρουσιάσεων σε επιστημονικά συνέδρια που τυχόν έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα της μεταπτυχιακής εργασίας καθώς και η πρωτοτυπία και καινοτομία της μεταπτυχιακής εργασίας.
Επιβλέπων καθηγητής της εργασίας ήταν ο Καθηγητής Δρ. Πάρης Α. Σκουρίδης του Τμήματος Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Η συγκεκριμένη μεταπτυχιακή εργασία συντάχθηκε με βάση την επιστημονική μέθοδο, και αποτελείται από την εισαγωγή, τις μεθόδους, τα αποτελέσματα, τη συζήτηση και τα συμπεράσματα. Αρχικά, η εισαγωγή είναι βασισμένη πάνω σε προηγούμενη βιβλιογραφία και περιγράφει τα κύρια σημεία που είναι απαραίτητα για τους αναγνώστες να κατανοήσουν τη μεταπτυχιακή αυτή εργασία. Από τη βιβλιογραφία προέκυψε και το βασικό ερώτημα, όπως επίσης και η υπόθεσή της μεταπτυχιακής εργασίας, ότι οι δεξαμενές ιντεγκρινών που οδηγούνται από τους συνδέσμους προσκόλλησης (AJs) μπορούν: α) να επηρεάσουν χωρικά τη δέσμευση διαβιβαστή στην επιφάνεια του κυττάρου και β) να επηρεάσουν την εναπόθεση και την αναδιαμόρφωση του εξωκυττάριου υποστρώματος (ECM).
Στη συνέχεια, περιγράφηκαν όλες οι μέθοδοι και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν και πραγματοποιήθηκαν πειράματα για απαντηθεί το βασικό ερώτημα της μεταπτυχιακής εργασίας. Τέλος, αφού αναλύθηκαν όλα τα δεδομένα που προέκυψαν από τα διάφορα πειράματα, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα. Η μεταπτυχιακή εργασία βασίστηκε πάνω σε προηγούμενη έρευνα του εργαστηρίου, όπου δείχθηκε για πρώτη φορά ότι οι σύνδεσμοι προσκόλλησης (AJ) παίζουν σημαντικό ρόλο στη διανομή και την ενεργοποίηση της ιντεγκρίνης, δημιουργώντας χωρικά περιορισμένες δεξαμενές υποδοχέων ιντεγκρίνης σε θέσεις σύνδεσης κυττάρου-κυττάρου με υψηλή συγγένεια προς τους διαβιβαστές.
Όπως αναφέρθηκε και στην ίδια τη μεταπτυχιακή εργασία, το εξωκυττάριο υπόστρωμα (ECM) αποτελεί ουσιαστικό δομικό συστατικό σε όλους τους πολυκύτταρους οργανισμούς, και εμπλέκεται σε ένα ευρύ φάσμα βιολογικών εργασιών, όπως στη μορφογένεση των ιστών και οργάνων. Δεδομένου της σημαντικότητας του εξωκυττάριου υποστρώματος (ECM) τόσο στην εμβρυϊκή ανάπτυξη όσο και στον ενήλικο οργανισμό, οι μηχανισμοί που ρυθμίζουν το σχηματισμό του έχουν μελετηθεί εκτενώς τόσο in vitro όσο και in vivo. Δείχνοντας έτσι, ότι ο ρόλος των συνδέσμων προσκόλλησης (AJs) στον σχηματισμό και την αναδιοργάνωση του εξωκυττάριου υποστρώματος (ECM) υπερβαίνει κατά πολύ τη δημιουργία τάσης σε επίπεδο ιστού και παρέχοντας μηχανιστική εικόνα για την στενή επικοινωνία των δύο συστημάτων (ιντεγκρινών-καντερινών), τα αποτελέσματα αυτά είναι ζωτικής σημασίας, καθώς μπορεί να οδηγήσουν σε καλύτερη κατανόηση των συνδρόμων που προέρχονται από ελαττωματικά στοιχεία του εξωκυττάριου υποστρώματος (ECM), όπως είναι το σύνδρομο της ψευδοαχονδροπλασίας.
Το Βραβείο ΒΕΚ Μεταπτυχιακών Φοιτητών Βιολογίας «Ουράνιος Ιωαννίδης» συνοδεύεται από χρηματικό ποσό ύψους 400 ευρώ και σχετικό τιμητικό πιστοποιητικό. Η απονομή θα γίνει σε Ειδική Τελετή που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 14 Ιουνίου, στις 7μμ, στο Σιακόλειο Εκπαιδευτικό Κέντρο Κλινικής Ιατρικής, της Ιατρικής Σχολής, Αμφιθέατρο ΣΕΚΚΙ Β115, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Ακολουθεί περίληψη της μεταπτυχιακής εργασίας στα αγγλικά:
Περίληψη Μεταπτυχιακής Εργασίας στα αγγλικά.
The extracellular matrix (ECM) plays an essential role in all multicellular organisms as a substrate for cell anchorage and tissue scaffolding. It is involved in diverse processes such as cell proliferation and survival, tissue morphogenesis, cell fate determination, and wound healing. Given the critical role of the ECM, the mechanisms regulating its formation have been studied extensively both in vitro and in vivo. Tissue tension and cadherin-based interactions were early on identified as critical factors through which ECM deposition was regulated.
However, the mechanism through which adherens junctions influence ECM deposition was unclear and believed to be indirect, through the establishment of tissue-level tension. Unpublished data from our group however revealed that AJs can stimulate and spatially guide integrin activation creating spatially restricted pools of high ligand affinity receptors at cell-cell junctions. In this study we addressed the possibility that these AJ-driven pools of high ligand affinity integrins can a) spatially influence ligand binding on the cell surface and b) impact ECM deposition. To address these questions, we initially developed a protocol to allow monitoring fibronectin assembly both during live imaging as well as in fixed samples. Specifically, we generated fluorescently labelled fibronectin – YPET FN conditioned media using HEK293 cells. We showed that these conditioned media allow labelling of FN fibrils in different cell lines and used this assay to select appropriate cells for our experiments. Subsequently, HeLa and NIH 3T3 fibroblasts were used to show selective accumulation of FN on cell-cell contacts in various contexts.
These data conclusively confirm our hypothesis that the AJ-driven active integrin pools in fact spatially influence ligand binding on the cell surface. Interestingly, use of a number of conformational specific integrin antibodies showed that at early time points only integrins with an extended closed headpiece conformation are recruited at cell-cell junctions, while accumulation of FN, leads to headpiece opening. We propose that the selective recruitment of ligands at cell-cell junctions is due to the recruitment and stabilization of extended conformation integrins at these sites. Given the fact that AJ-driven integrin activation is believed to be driven by PM tension and subsequent topological adaptation of the transmembrane domains we then asked if Talin is necessary for this process. Using Talin null cells we show that ligand accumulation on cell-cell contacts is strictly dependent on Talin raising the possibility that additional mechanisms may contribute to the process of integrin activation at AJs. Finally, to directly examine the role of AJs in ECM formation and FN fibrillogenesis we modulated AJs using various approaches including pharmacological agents and function-blocking cadherin mutants.
These data show that AJs have a profound influence not only on ligand binding on the cell surface but also on the 3D architecture of the ECM generated by cells in culture. Collectively our data demonstrate that the impact of AJs on ECM formation and remodeling goes well beyond the establishment of tissue-level tension and provides mechanistic insight into the critical integrin cadherin cross talk.
Τη βραβευμένη μεταπτυχιακή εργασία μπορείτε να την βρείτε στην ιστοσελίδα της Βιολογικής Εταιρείας Κύπρου
