ΤΗΣ ΛΟΥΪΖΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ*
Ο ρόλος του γονέα είναι δύσκολος και δεν έχει οδηγίες χρήσης. Στις μέρες μας όμως υπάρχει καθοδήγηση είτε αυτό αφορά την παιδιατρική είτε την ψυχολογία. Δεν ξέρω γιατί κάποιοι κλείνουν τα μάτια και τα αυτιά τους ή απλά αδυνατούν να τον φέρουν εις πέρας.
Πολλές οι προκλήσεις, καθημερινά και καινούριες. Όμως, τι πραγματικά μπορεί να μας σώσει; Όλα ξεκινούν από τη σχέση με τους σημαντικούς άλλους, δηλαδή τους γονείς μας, ή τους παππούδες μας αν είμαστε ορφανά, στην τελική τους κηδεμόνες μας. Αν δεν υπάρχει αυτή η ιερή στενή σχέση, να σε ακούει και να σε σέβεται, να είσαι το πρότυπο και να μεταλαμπαδεύεις αξίες… κι όταν λέμε αξίες, απλές αξίες καθημερινές, μην πετάτε σκουπίδια σους δρόμους, μην σπαταλάτε το νερό, να σέβεστε την περιουσία μας και αυτήν των άλλων, να μην βρίζετε, να μην κτυπάτε, να είστε ευγενικοί… όλα αυτά πόσο δύσκολο είναι να τα μάθεις σε ένα παιδί; Και αφήνω για το τέλος, μετά από τον σεβασμό πώς πρέπει να του μάθουμε την ευθύνη, να αναλαμβάνει την ευθύνη για τις πράξεις του διότι κάθε πράξη έχει συνέπειες και αυτές οι συνέπειες είναι δικό του βάρος.
Αν δεν σηκώσει αυτό το βάρος στην πλάτη του έστω μια φορά, δεν θα μάθει ό,τι αυτό που έκανε ήταν λάθος, δεν θα βιώσει το αποτέλεσμα της πράξης του. Θα πει σιγά και τι έγινε. Και φυσικά όταν λέω συνέπειες μιλάω για τις λογικές συνέπειες όπου στην ψυχολογία αλλά και στην ζωή μας τις αντικρύζουμε όλοι. Αν δεν διαβάσω και πάω αδιάβαστος, θα ντροπιαστώ στη δασκάλα και στους συμμαθητές μου. Αν φἀω όλα τα σοκολατάκια θα πονάει η κοιλιά μου. Πολλές φορές, εμείς οι υπερπροστατευτικοί γονείς τρέχουμε να προστατέψουμε τα παιδιά μας από τον κίνδυνο, εμφανή ή αθέατο. Ακόμα και τις ασκήσεις λύνουμε για να μην πάει αδιάβαστο, μην το κοροιδέψουν. Ακόμα και τα αυτιά μας κλείνουμε στην γκρίνια και λέμε εντάξει στα βιντεάκια ή στα πολλά σοκολατάκια, εμείς οι ωχαδελφιστές γονείς. Πού πήγαν τα όρια όμως; Πού πήγε το ασφαλές πλαίσιο που χρειάζεται ένα παιδί για να μεγαλώσει; Στο διάολο πήγε και είναι και άγιες μέρες!
Χάριν της ψυχολογίας παραθέτω λίγα λόγια για αυτήν την τεχνική:
«Στόχος της διαπαιδαγώγησης είναι πρώτα απ’όλα να επιτρέψει στο παιδί να ανακαλύψει το είδος του προσώπου που θέλει να είναι και χάρη στο οποίο θα μπορεί να είναι ικανοποιημένο από τον εαυτό του κι απ’τον τρόπο της ζωής του… Να είναι ικανό να κάνει στη ζωή του όλα όσα του φαίνονται σπουδαία και επιθυμητά…(Μπρυνό Μπετελέμ)». Η τεχνική της λογικής συνέπειας μπορεί να εφαρμοστεί από την νηπιακή ηλικία, όταν το παιδί αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο. Οι λογικές συνέπειες αφορούν το παρόν και το μέλλον, επιτρέπουν την επιλογή, έχουν φιλικό τόνο φωνής ενώ δεν φέρουν κανένα στοιχείο κριτικής. Το πιο σημαντικό; αναγνωρίζουν τα δικαιώματα των παιδιών και έχουν άμεση σχέση με την συμπεριφορά.
Εκεί που αποτυγχάνει η οικογένεια να θέσει όρια στα παιδιά της από μικρή ηλικία, εκεί που το σχολείο δεν καταφέρνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον του μαθητή έστω σε ένα μάθημα, εκεί που η κοινοτικοί φορείς και γενικότερα η κοινωνία δεν επενδύει σε κέντρα νεότητας, αναψυχτήρια με δημιουργικές δραστηριότητες/αθλοπαιδίες/ακόμα και ένα δωμάτιο παιχνιδιού με τοίχο από σφουγγάρι και μποξ για εκτόνωση...ΕΚΕΙ ξεκινά η παραβατικότητα των νέων και έχουμε τα αποτελέσματα σήμερα στο σχολείο μας. Αλήθεια πόσο κοστίζει ένας τέτοιος χώρος; Ίσως πολύ λιγότερα από αυτά που χρειάζονται τώρα να διορθώσουν την εκτόνωση του θυμού των νεών στα παραθυρα, στα παγκάκια και στις βρύσες!
Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει ξέρετε. Γίνεται κάθε χρόνο. Γιατί δεν έχουμε ένα χώρο εκτόνωσης και ψυχαγωγίας των νέων στην κοινότητα. Γιατί δεν επενδύσαμε πώς να κρατήσουμε τα παιδιά με ωραίο τρόπο στο χωριό τους. Ίσως γιατί δεν περιορίσαμε ως γονείς το ωράριο που δικαιούτε ένα παιδί κάτω των 18 να βρίσκεται εκτός οικίας; Ισως γιατί δεν ελέγξαμε τις παρέες, τις ουσίες και τα οινοπνεύματα που καταναλώνει; Ίσως γιατί γυρίσαμε στα κυπριακά πλευρό και εκοιμηθήκαμε τον ύπνο του δικαιού… είναι άδικο όμως να πληρώνουν άλλοι τα σπασμένα, γιατί να μην τα χρεωθούν μια φορά σαν λογική συνέπεια αυτοί που απλά τα έσπασαν, τα βανδάλισαν!
Και επιπλέον, για να μην ξανασυμβεί τουλάχιστον στο σχολείο, ας επενδύσει η κοινότητα σε ειδική περίφραξη και ας το φρουρίσουμε το σχολείο μας με σωματοφύλακες, με κάμερες ασφαλείας. Ας διαφυλάξουμε την περιουσία και την ασφάλεια των παιδιών μας αντί να τα χαλάνε κάθε χρόνο και να τα ξαναφτιάχνουμε! Πιο λογικό μου ακούγεται!
Αυτά τα παιδιά, κατάντησαν του «κλώτσου και του πάτσου» και αυτή η οργή των βανδαλισμών δεν κρύβει μόνο έλλειψη παιδείας αλλά και έλλειψη αγάπης και φροντίδας από παντού. Κύριοι γονείς και εκπαιδευτικοί, αρμόδιοι φορείς όλοι αποτύχαμε και πρέπει να δούμε αν μπορούμε να τα «τιμωρήσουμε» με αγάπη ή τουλάχιστον να προλάβουμε τα υπόλοιπα παιδιά πριν τα ακολουθήσουν στην ίδια τρέλα της εποχής. Πιο εύκολη η πρόληψη παρά η θεραπεία.
*Σύμβουλος Παιδιών και Νέων
Πτυχιούχος Ψυχολόγος
