Εκπαιδευτικός εκσυγχρονισμός και στήριξη …κατ’ όνομα!

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ*

Το παράδοξο που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην κυπριακή Δημόσια Εκπαίδευση και ιδίως φέτος που το επικοινωνιακό παιχνίδι και η ωραιοποίηση καταστάσεων προέχει της ουσίας, είναι να παρουσιάζονται όλα υπό το πέπλο του αισιόδοξου, του καινοτόμου και του εκσυγχρονιστικού, ενώ την ίδια ώρα επιχειρείται η καρατόμηση της παιδείας, με την πρόφαση της οικονομικής στενότητας και τη συνεχή επίκληση της ΤΡΟΙΚΑ και του μνημονίου. Φυσικά άλλο το νοικοκυρεύω τα οικονομικά του Υπουργείου και άλλο το να μη στηρίζονται συγκεκριμένα φάσματα του δημόσιου σχολείου, ενώ στην κοινή γνώμη προβάλλεται συστηματικά και ενορχηστρωμένα πως όλα δουλεύουν ρολόι.

Δύο σημαντικότατα θέματα που αφορούν στην καθημερινότητα των σχολείων και για τα οποία υπάρχει ελλιπής στήριξη και σε μεγάλο βαθμό αδιαφορία από το Υπουργείο, είναι ο χρόνος για συντονισμό των ΤΠΕκαι η παραβατικότητα. Φυσικά, το γεγονός πως δεν υπάρχει η απαραίτητη στήριξη για κανένα από τα δύο, δεν εμποδίζει την Επίσημη Πλευρά να υπερθεματίζει για τη σημασία τους,  να παρουσιάζει μακροσκελέστατες ανακοινώσεις στρατηγικής και να αναδεικνύει τη σπουδαιότητά τους. Όλα αυτά στο σχολείο που κατά το Υπουργείο … αλλάζει, αλλά εκτός από το ίδιο ουδείς αντιλαμβάνεται τις αλλαγές. Ή καλύτερα οι αλλαγές των οποίων είμαστε μάρτυρες, είναι προς το χειρότερο, με τα μέσα και τη στήριξη να ελαχιστοποιούνται την ίδια ώρα που οι απαιτήσεις αυξάνονται δραματικά.

• Χρόνος για συντονισμό των ΤΠΕ:στα σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης υπάρχουν περίπου 7920 υπολογιστές σε χρήση. Υπολογιστές οι οποίοι διανύουν το τέλος του κύκλου ζωής τους, αφού η συντριπτική πλειοψηφία τους βρίσκεται μετά το 4ο έτος λειτουργίας τους και χρειάζονται τη μέγιστη δυνατή συντήρηση και φροντίδα. Οι πλείστες μελέτες εξηγούν πως ο κύκλος ζωής ενός επιτραπέζιου υπολογιστή είναι περίπου 4-5 χρόνια (TexasDepartmentofInformationResources, 2013[1]). Για τα ΤΠΕ παρατηρείται το παράδοξο της παραχώρησης ελάχιστου ως και μηδενικούχρόνου για υποστήριξη και συντήρηση, με αποτέλεσμα ο εξοπλισμός να οδηγείται σταδιακά σε αχρηστία και την εκπαίδευση σε συνθήκες περασμένων δεκαετιών αποκομμένων από την τεχνολογία.

Σε ό,τι αφορά τους σύμβουλους πληροφορικής, δυστυχώς παρατηρείται η ίδια τακτική της μη σωστής στήριξης και επένδυσης. Ο μέσος σύμβουλος υπολογιστών είναι υπεύθυνος για 368 υπολογιστές κατά μέσο όρο, ανά ημέρα απόσπασης. Λαμβάνοντας υπόψη πως ένας σύμβουλος επισκέπτεται κατά μέσο όρο δύο σχολεία ανά ημέρα, τότε μπορεί να υποστηρίζει ένα σχολείο μία φορά κάθε δύο μήνες, στην καλύτερη των περιπτώσεων, και εφόσον δεν εκτελεί τα υπόλοιπά του καθήκοντα (επιμορφώσεις, σεμινάρια, κ.ά.). Γίνεται αντιληπτό πως είναι πρακτικά και μαθηματικά αδύνατο, οι σύμβουλοι να στηρίζουν και να συμβουλεύουν από τη μία το εκπαιδευτικό προσωπικό των σχολείων και ταυτόχρονα να συντηρούν τον πεπαλαιωμένο τεχνολογικό εξοπλισμό!

Σύμφωνα δε με έκθεση του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης (ΚΕΕΑ), από το 2010[2], τόσο ο ρόλος του συντονιστή όσο και των συμβούλων είναι κρίσιμης σημασίας για την καλύτερη δυνατή ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία. Στην ίδια έκθεση προτείνεται όπως συνεχιστεί και επεκταθεί με περισσότερες ώρες ο θεσμός του τοπικού συντονιστή ως μέτρο για στήριξη των σχολικών μονάδων. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν έγινε, μιας και ως γνωστόν οι αξιολογήσεις και οι υποδείξεις από έρευνες και μελέτες αξιοποιούνται κατά το δοκούν και συνήθως όταν οι προθέσεις αφορούν αποκοπές, περικοπές και επιβολή πολιτικής! Τα παραδείγματα από την επικαιρότητα και τα μεγαλεπήβολα σχέδια για ριζικές τομές στην εκπαίδευση, επικαλούμενοι έρευνες και μελέτες δυστυχώς καταδεικνύουν το προφανές! Είναι ενδιαφέρον να αναφερθεί πως κατά την έναρξη της φετινής σχολικής χρονιάς η δεδηλωμένη πρόθεση της Επίσημης Πλευράς ήταν να μη δοθεί καθόλου ο χρόνος τοπικού συντονισμού, επειδή δεν ήταν κατοχυρωμένος! Αυτή ήταν η προτιθέμενη στήριξη του Υπουργείου προς τα σχολεία! Με παρέμβαση της ΠΟΕΔ, δόθηκε λύση, με πολλές υποσχέσεις και διακηρύξεις  από την Επίσημη Πλευρά και ελάχιστη ουσία. Ο αριθμός των συμβούλων παρέμεινε στα ίδια μη ενδεδειγμένα επίπεδα και αξίζει να αναφερθεί πως σε πολλά σχολεία δε δόθηκε καν χρόνος τοπικού συντονισμού.  Όπου δόθηκε ήταν ο ελάχιστος δυνατός, αγνοώντας για μια ακόμη χρονιά την έκθεση του ΚΕΕΑ. 

• Παραβατικότητα: η παραβατικότητα αποτελεί απλά μια αναφορά προς στόχευση χωρίς ουσιαστική στήριξη από το Υπουργείο. Με πηχαίους τίτλους το Υπουργείο ανακοινώνει σχέδια δράσης και στρατηγικής για την παραβατικότητα, ενώ αδυνατεί ή αρνείται να ενσκήψει πραγματικά στα προοδευτικά αυξανόμενα κρούσματα και να στηρίξει ουσιαστικά τα σχολεία. Σύμφωνα με το Υπουργείο, στη Δημοτική εκπαίδευση έχουν από την περσινή σχολική χρονιά διοριστεί 10 δάσκαλοι, οι οποίοι τοποθετήθηκαν σε σχολεία  που αντιμετώπιζαν προβλήματα παραβατικότητας ώστε να ενισχυθεί η προσπάθεια των σχολικών μονάδων για την αντιμετώπιση του φαινομένου[3]. Το αξιοπερίεργο είναι πως ο διορισμός των δασκάλων για ενίσχυση των σχολικών μονάδων με παραβατικότητα έγινε πέρσι (σχολική χρονιά 2013-14) και όχι κατά τη φετινή σχολική χρονιά. Προκύπτουν διάφορα ερωτήματααπό αυτό το γεγονός όπως: η ενίσχυση των σχολικών μονάδων πριν δύο χρόνια έλυσε σε τόσο βαθμό τα προβλήματα που φέτος δεν ήταν αναγκαία, παρά το γεγονός πως τα κρούσματα αυξάνονται δραματικά στην καταρρέουσα Κυπριακή κοινωνία; Το Υπουργείο δεν γνωρίζει πως φέτος δεν έγινε ο συγκεκριμένος διορισμός λόγω ανοργανωσιάς και ελλιπούς πληροφόρησης; Το Υπουργείο γνωρίζει πως φέτος η στήριξη αγνοήθηκε αλλά εσκεμμέναπαραπληροφορεί; Όπως και να το δει κάποιος, τίθενται αμείλικτοιπροβληματισμοί ως προς την πραγματική στόχευση-στρατηγική του Υπουργείου και σε τι εξυπηρετεί η ωραιοποίηση καταστάσεων.Πόσω μάλλον όταν τα προβλήματα είναι απίθανο να λυθούν μόνο με εύηχες δηλώσεις και αναφορές.

Ουσιαστικά, η δέσμευση του ΠτΔ για παροχή πρόσθετου διδακτικού χρόνου για θέματα παραβατικότητας, στη συνάντηση με τις εκπαιδευτικές οργανώσεις το Δεκέμβρη του 2013, αγνοήθηκε (;). Ταυτόχρονα, παρατηρήθηκε «μνημονιακή» πολιτική και στο διορισμό σχολικών συνοδών. Ο δε θεσμός του Υπεύθυνου Τμήματος, που θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί, έμεινε στάσιμος λόγω της άρνησης της Επίσημης Πλευράς να στηρίξει πραγματικά την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση επικαλούμενη την οικονομική στενότητα του Υπουργείου, παρά το γεγονός πως είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την παραβατικότητα. Σύμφωνα με το καθηκοντολόγιό του, ανάμεσα σε άλλα, ο Υπεύθυνος Τμήματος, «συμμετέχει στην εφαρμογή τακτικών επίλυσης προβλημάτων παραβατικότητας και πρόληψης της βίας[4]». Είναι άξιον απορίας πώς αναμένεται να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, όταν ο θεσμός απαξιώθηκε από την ίδια την Επίσημη Πλευρά, στην ουσία στερώντας πολύτιμο χρόνο για πρόληψη και αντιμετώπιση των παραβατικών συμπεριφορών των μαθητών. 

Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό το γεγονός πως ενώ ο κοινωνικός ιστός αποσυντίθεται και τα σχολεία και η εκπαίδευση ευρύτερα θα έπρεπε να στηριχτούν όσο ποτέ άλλοτε ως φορείς ενίσχυσης των παιδιών και της κοινωνίας, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο! Απλά, παρατηρείται η λογική του να ελαχιστοποιούνται συνεχώς τα μέσα αλλά να απαιτείται μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων. Εκείνο που η Επίσημη Πλευρά δείχνει να αγνοεί σκόπιμα ή μη, είναι πως για να υπάρξουν πραγματικά αποτελέσματα, πρέπει να στηρίξει έμπρακτα το δημόσιο σχολείο και να επενδύσει σε αυτό. Αντ’ αυτού, ενδιαφέρεται περισσότερο για τη δημόσιά της εικόνα και επικεντρώνεται σε επικοινωνιακά παίγνια, ξεχνώντας την αποστολή της.

Τα σχολεία, ειδικά στις κοινωνικές συνθήκες που βιώνουμε σήμερα, έχουν να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο για την ανάκαμψη του τόπου. Για να το πετύχουν, πρέπει να στηριχθούν ουσιαστικά με σωστή πολιτική στόχευση και θέληση. Διαφορετικά είναι καταδικασμένα να αποτύχουν!

*Μέλος ΔΣ ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας ΑΚΙΔΑ, Συμβασιούχος Εκπαιδευτικός.