ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ*
Εδώ και αρκετό καιρό η κοινωνία της Κύπρου παρακολουθεί γεγονότα που αφορούν στην προσπάθεια αλλαγών στο Εκπαιδευτικό Σύστημα της Κύπρου. Τα γεγονότα προβάλλονται από τα ΜΜΕ (εφημερίδες, ραδιόφωνο και τηλεόραση) είτε ως ειδήσεις, είτε ως αντικείμενα προγραμμάτων διαλόγου. Στα γεγονότα εμπλέκονται κατά πρώτον το καθ’ ύλην αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, καθώς επίσης και οι εκπαιδευτικοί ως οι κύριοι φορείς των αλλαγών, ως λειτουργοί της εκπαίδευσης, ως Μέλη της Συνδικαλιστικής τους Οργάνωσης, ως κοινωνικά πρόσωπα, ως ενεργοί πολίτες γενικότερα. Παράλληλα μετέχουν αυτού του γίγνεσθαι αλλαγών γονείς, πολιτικοί, φορείς της οικονομίας, ευρύτερη κοινωνία. Αποδέκτες, φυσικά των όποιων αποτελεσμάτων οι μαθητές.
Σε αυτά τα χρόνια της προσπάθειας των αλλαγών (με ή χωρίς εισαγωγικά, αφήνεται στην κρίση του αναγνώστη αυτό) αναδείχθηκαν πολλά ζητήματα, που αγγίζουν τον εκπαιδευτικό, τον μαθητή, τον γονιό, το σχολείο ως δρώσα ομάδα, ως κοινωνία, με πολλές συνέπειες. Οι συνέπειες αυτές διαβάζονται από τον καθένα με τρόπο που συναρτάται από τη θέση στην οποία βρίσκεται καθώς και από το πλαίσιο στο οποίο έθεσε τον εαυτό του ως πρόσωπο, κοινωνικό, παιδευτικό, πολιτικό, θεσμικό.
Αντικείμενο του παρόντος είναι η απόπειρα απάντησης στο ερώτημα του τίτλου: Μέσα από την πορεία αυτών των αλλαγών, προκλήθηκε κρίση. Κρίση στη Δημόσια Εκπαίδευση. Και συγκεκριμένα κρίση στη Δημοτική Εκπαίδευση. Τι αναδείχθηκε, όμως, μέσα από αυτή την κρίση;
Γεγονός πρώτο: Στο πλαίσιο αυτών των αλλαγών πρώτοι που υπέστησαν τις συνέπειες ήταν οι αδιόριστοι εκπαιδευτικοί, καθόλα προσοντούχοι και πανέτοιμοι να ριχτούν στον εκπαιδευτικό στίβο. Αυτοί που καλούνται, εν τη αναμονή τους για διορισμό, να καλύψουν έκτακτες ανάγκες. Στην πορεία αυτές οι ανάγκες αυξάνονται και σε αριθμό και σε είδος, ήτοι κενές θέσεις, ακόμα και μόνιμες ανάγκες.
Από την πλευρά του ο εργοδότης, ΥΠΠ – Κυβέρνηση με τη στήριξη ολόκληρης της Πολιτείας, χρόνο με τον χρόνο εφευρίσκει και νέους τρόπους εργοδότησης, των οποίων οι όροι είναι και κάθε φορά δυσμενέστεροι των προηγούμενων. Αρχής γενομένης η εφαρμογή της διαδικασίας της αγοράς υπηρεσιών, που όλο και την διευρύνει, η οποία και καθιστά τον εκπαιδευτικό ελεύθερο επαγγελματία αντί εκπαιδευτικό λειτουργό, με συμβάσεις συνεργασίας, οι οποίες προνοούν απολαβές και υποχρεώσεις κατώτερες των πραγματικών απαιτήσεων του εκπαιδευτικού έργου. Κοντά σε αυτό και η 6μηνη απασχόληση στα πλαίσια του Σχεδίου της Αρχής Ανάπτυξης του Ανθρώπινου Δυναμικού, με παρόμοια δεδομένα. Προχώρησε στη συνέχεια στην καθιέρωση αποσπασματικών διορισμών στη θέση αντικαταστάτη, επικαλούμενο γνωματεύσεις του Γενικού Ελεγκτή, παραβλέποντας τα προβλήματα που στα σχολεία δημιουργούνται. Και την τελευταία διετία εφαρμόζεται σταδιακά, μονομερώς και με αυτό-ακύρωση δημόσιων δεσμεύσεων της Κυβερνητικής Πλευράς για μη επανάληψη του φαινομένου, ένα καινοφανές εργασιακό πλαίσιο για κάλυψη νέων αναγκών στην εκπαίδευση, με το οποίο νέοι εκπαιδευτικοί διορίζονται με λειψές συμβάσεις εργασίας. Εισάγεται στο εργοδοτικό λεξιλόγιο ο όρος του αναπληρωτικού διορισμού, ο οποίος, ανάλογα με τη διάρκεια του, προνοεί και αναλογικά ωφελήματα σε σχέση με τη νόμιμη ολοκληρωμένη σύμβαση, αφήνεται δε στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη (το διασφάλισε από μόνος του ο εργοδότης αυτό!) το πόση θα είναι αυτή η διάρκεια.
Τι αναδεικνύεται από αυτό το γεγονός; Η Κυπριακή Πολιτεία ως εργοδότης καθίσταται ολοένα και πιο σκληρός απέναντι στον νέο δάσκαλο, τον άνεργο επιστήμονα. Εκμεταλλεύεται το μονοδιάστατο του πτυχίου του, το οποίο ουδέποτε αναγνώρισε ως προσόν και για οποιονδήποτε άλλο τομέα, παρά το πολυδιάστατο των θεματικών που διεξήλθε κατά τις σπουδές του κι εξαναγκάζει τους νέους συναδέλφους, που η ελεύθερη αγορά της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης οδήγησε στη μαζική ανεργία, να καταθέτουν την επιστημονικότητα τους, το μεράκι και τον κόπο τους για αμοιβή, ακόμα και πιο κάτω από τον νόμιμο κατώτατο μισθό.
Την ίδια ώρα, ως αποτέλεσμα των αλχημειών που γίνονται στην επιλογή τους για να υπηρετήσουν σε αυτό το αδόκιμο πλαίσιο όρων και συνθηκών εργασίας για εκπαιδευτικούς, προκαλούν και ανατροπές (σκόπιμα;) στη λειτουργία του συστήματος διορισμού, εντείνοντας από τη μια την αβεβαιότητα, στην οποία ούτως ή άλλως τους έχουν ρίξει και από την άλλη τη διάθεση του αλληλοφαγώματος μεταξύ τους.
Με αυθαίρετες ενέργειες του εργοδότη και τη στήριξη ευρύτερα από την Πολιτεία, το φάσμα αντικινήτρων διευρύνεται κι εμβαθύνεται. Η συνδικαλιστική τους Οργάνωση αντιδρά, διαφωνεί, καταθέτει προτάσεις. (Πρόσφατο παράδειγμα, ως συνέχεια σειράς ενεργειών, η απαίτηση της Γραμματείας της ΠΟΕΔ, όπως το ΥΠΠ και η ΕΕΥ διορθώσουν άμεσα τις στρεβλώσεις που προκλήθηκαν στους πίνακες διοριστέων από τους διορισμούς για κάλυψη των νέων αναγκών και των αντικαταστάσεων)
Το μέτωπο, όμως, εναντίον των νέων ανθρώπων, επικαλούμενο εξορθολογισμό, αγάπη για τα παιδιά (αλήθεια, θα τα μεγαλώσει κι αυτά για να τα ρίξει σε αυτό το πλαίσιο;), την κατάσταση στην κοινωνία (αλήθεια, την αύξηση της φτώχειας στην Κύπρο, πρωτιά σε αυτό η Κύπρος ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης, που κατέγραψε η Eurostat, ποιος την προκάλεσε;)διευρύνεται και πνέει τα μένεα, προσπαθώντας να καταπνίξει κάθε φωνή υπεράσπισης των δικαιωμάτων για την αξιοπρέπεια στην εργασία και την ακαδημαϊκή αυτονομία για επιτέλεση του διδακτικού έργου.
Εμφανές, ως εκ των πιο πάνω, είναι επίσης πως υλοποιείται πολιτική (η οποία συναντά και τη μνημονιακή επιταγή από τη μια και τη νέα εργασιακή προσέγγιση του επιχειρηματικού κόσμου, ήτοι ΟΕΒ και ΚΕΒΕ από την άλλη) για κτύπημα της μονιμότητας στη Δημόσια Εκπαίδευση, μέσα από την εδραίωση της αβεβαιότητας, τη δημιουργία αντικινήτρων και την αποσταθεροποίηση του πλαισίου της νομιμότητας και της ισονομίας που αφορούν στα εργασιακά θέσμια.
Ερώτημα: Μήπως γίνονται αντιληπτές οι συνέπειες αυτής της πολιτικής για το Δημόσιο Σχολείο και το επίπεδο της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης; Ή μήπως δεν αποτελεί προτεραιότητα της έγνοιας του μετώπου του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού;
*Γενικός Γραμματέας ΠΟΕΔ
