Ποιος είναι ο κύριος ρόλος του Υπουργείου Παιδείας;

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ. ΠΕΡΣΙΑΝΗ*

 Έχω μπροστά μου τις δηλώσεις του ΥΠΠΑΝ σε δυο συνεχόμενες συνεντεύξεις  Τύπου στις 28 και 29 Ιουνίου 2021. Στην πρώτη, σχετικά με τα αποτελέσματα των Παγκύπριων  Εξετάσεων, ο Υπουργός ανέφερε ότι:

α)  «τα αποτελέσματα των φετινών Παγκύπριων Εξετάσεων είναι παρόμοια με εκείνα άλλων ετών και αυτό μπορεί να θεωρηθεί ιδιαίτερα θετικό. Εάν λάβουμε υπόψη ότι τα σχολεία λειτούργησαν και οι εξετάσεις έγιναν μέσα σε συνθήκες πανδημίας, τα αποτελέσματα δεν είναι άσχημα».

β)  «αυτό επιβεβαιώνεται εκεί που γίνεται προσπάθεια και οι μαθητές και οι μαθήτριες ακολουθούν».

γ) «φαίνεται όμως ότι υπάρχει μια μερίδα μαθητών και μαθητριών που ουσιαστικά δεν συμμετέχουν στη διδασκαλία και τη σχολική διαδικασία.20% των υποψηφίων βαθμολογήθηκαν μεταξύ 0 και 5 στα Νέα Ελληνικά. Τις ίδιες πολύ χαμηλές επιδόσεις είχαν 36.4%στα Μαθηματικά Κατεύθυνσης και 35.7% στα Μαθηματικά Κοινού Κορμού,31.1% στη Φυσική, 21.3% στη Χημεία, 23.7% στη Βιολογία και 20.6% στην Πληροφορική».

Στη δεύτερη συνέντευξη, την επομένη, ο Υπουργός μίλησε θριαμβευτικά για το καταρτισθέν από το υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής σχέδιο αξιοποίησης της ψηφιακής τεχνολογίας στην εκπαίδευση που προνοεί τη δημιουργία μέχρι τον Οκτώβριο 2023  πέραν των 6000 αιθουσών διδασκαλίας και την ουσιαστική μετάβαση της εκπαίδευσης της Κύπρου στο ψηφιακό σχολείο, ένα έργο δηλαδή, που, όπως είπε καταληκτικά,   «θα μεταμορφώσει την εκπαιδευτική και την καθημερινή πραγματικότητα»

Επειδή  η δεύτερη συνέντευξη έγινε την επομένη της μέρας που ο Υπουργός αναφέρθηκε στο μεγάλο, σοβαρό και ενδημικό πρόβλημα όχι απλώς της αποτυχίας μερικών μαθητών αλλά της μη συμμετοχής ενός ποσοστού πέραν του 20% των μαθητών «στη διδασκαλία και τη σχολική διδασκαλία», θα ανέμενε κανείς από αυτόν να αναφερθεί σ’ αυτό έστω και εν παρόδω και να εξηγήσει γιατί  δεν έγινε πρόνοια για κάποιο μέρος του πιο πάνω ποσού να δαπανηθεί για αντιμετώπιση του  επείγοντος εκείνου προβλήματος με ανάθεση κάποιας σχετικής έρευνας που να καλυφθεί από το κονδύλι των 11 εκ. ή κάποιο άλλο κονδύλι. Η συμμετοχή στη διδασκαλία και στη διαδικασία της μάθησης  δεν είναι άσχετη με τις ψηφιακές τάξεις διδασκαλίας και επομένως θα εδικαιολογείτο με κάποιο τρόπο μια τέτοια δαπάνη.

Η αναφορά του Υπουργού στο θέμα αυτό επιβαλλόταν όχι μόνο γιατί η νέα  διάσκεψη έγινε την επομένη και  επομένως η δήλωσή του για το σοβαρό πρόβλημα δεν έχασε την επικαιρότητά της, αλλά και γιατί εκκρεμούσε από την προηγουμένη μια εξήγησή του σε κάτι πολύ σημαντικό που κανένας δεν πρόσεξε και κανένας δεν του ζήτησε να εξηγήσει. Συγκεκριμένα, ο Υπουργός υποστήριξε ότι «αυτό (δηλαδή το ότι τα αποτελέσματα δεν είναι άσχημα) «επιβεβαιώνεται εκεί που γίνεται προσπάθεια και οι μαθητές και μαθήτριες ακολουθούν». Όπως  αντιλαμβάνομαι αυτή  τη δήλωση, με  αυτή ο υπουργός διατείνεται πως διαπίστωσε περιπτώσεις στις οποίες έγινε προσπάθεια και είχε αποτελέσματα, δήλωση που υποβάλλει πως, αν καταβαλλόταν σε όλα τα σχολεία ανάλογη προσπάθεια, το πρόβλημα θα εξαλειφόταν. Και όμως δεν επεκτάθηκε στο θέμα, χωρίς να εξηγήσει γιατί. Ίσως η αναγκαία έρευνα να  μπορούσε φυσιολογικά να ξεκινήσει από τη διερεύνηση αυτών  των  περιπτώσεων.

Ο λόγος που θέτω το πρόβλημα αυτό είναι γιατί, πιστεύω, πως είναι πλέον καιρός να τεθεί έντονα το θεμελιώδες ερώτημα: Ποιος είναι ο κύριος ρόλος του Υπουργείου Παιδείας στην εκπαίδευση, να φροντίζει να λαμβάνει εκείνα τα μέτρα που θα εξασφαλίζουν ότι οι μαθητές οπωσδήποτε θα μανθάνουν και θα φτάνουν σε κάποιο υποφερτό επίπεδο που θα τους βοηθήσει να επιβιώσουν κοινωνικά ή το καθήκον του Υπουργείου εξαντλείται με την εξασφάλιση των απαραίτητων μέσων και διαδικασιών  μάθησης; Δεν ξέρω αν μερικοί από τους αναγνώστες αυτού του άρθρου νομίζουν ότι πρόκειται για το ίδιο  πράγμα. Η αλήθεια είναι ότι, σύμφωνα με πολύ γνωστούς θεωρητικούς της εκπαίδευσης, πρόκειται για κάτι πολύ διαφορετικό. Άλλο είναι να θεωρείς ότι ο ρόλος σου είναι να επιμένεις μέχρις ότου έχεις αδιάψευστα στοιχεία  ότι μανθάνουν όλοι οι μαθητές και άλλο να έχεις την εντύπωση ότι η υποχρέωσή σου τελειώνει αν απλώς στελέχωσες τα σχολεία, διέθεσες το απαραίτητο διδακτικό υλικό και εξόπλισες τις τάξεις με σύστημα ψηφιακής τεχνολογίας και  κλιματισμού. Υπήρχε βέβαια εποχή που οι κυβερνήσεις και οι γονείς είχαν αυτή την ψευδαίσθηση, όχι πλέον. Επομένως παραμένει το θέμα  προτεραιοτήτων. Εκτός αν νομίζουμε ότι στο ψηφιακό σχολείο οι μαθητές θα μανθάνουν αυτόματα, άρα θα εξαλειφθούν ως διά μαγείας όλα αυτά τα προβλήματα, κάτι δηλαδή ανάλογο προς την εξαγγελία της πρόθεσης ενός πρώην υπουργού Άμυνας να  αγοράσει  έξυπνα όπλα.

*Πρωην Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου